‘Voor de Britten is er maar één manier om van brexit af te raken: intrekken’

De brexit-scheidingswet is in werkelijkheid pas het begin van het proces, zegt Lia van Bekhoven. ‘De scheiding is het makkelijkste onderdeel.’

De meeste Britten willen ervan af. En hoe eerder hoe beter. 55 procent vindt, volgens een peiling in The Times, dat de brexitsaga lang genoeg geduurd heeft. Het Britse parlement moet het uittredingsakkoord nu goedkeuren.

Zelfs remainers, voorstanders van blijvend Europees lidmaatschap, willen de echtscheidingswet erdoor hebben. Want dan hoeven ze nooit meer over brexit te horen. Niets is minder waar.

Had het aan de Britse kiezers gelegen, dan had het Lagerhuis het hele scheidingsakkoord er deze week in drie dagen doorgejakkerd. We spreken van 110 pagina’s plus nog eens 124 bladzijden uitleg. Britten, die gewend zijn aan 14 dagen bedenktijd bij de aanschaf van een paar schoenen, vinden 72 uur voldoende als het gaat om het vertrek van hun land uit de Europese familie met onbekende bestemming. Gewoon een lap op geven, is de stemming. En genoeg politici die er net zo over denken.

‘Heeft u het akkoord al kunnen lezen?’, vroeg BBC-presentator Victoria Derbyshire aan Labourkamerlid Jim Fitzpatrick. ‘Nee, nog niet’. ‘Heeft u het geprobeerd te lezen?’ ‘Nee’. ‘Heeft u de verklarende tekst doorgenomen?’ ‘Ook niet’. ‘Weet u al hoe u vanavond gaat stemmen?’ ‘Ja, ik zal voor het akkoord stemmen. Op een gegeven moment moet je een beslissing nemen. En dat is vandaag. We hebben drie en een half jaar over uittreding gepraat. We moeten verder’.

Om verder te kunnen is maar een ding nodig; een parlement dat bereid is Johnsons deal om te zetten in een wet. Is dat gebeurd, dan hoeft de term brexit nooit meer te vallen. ‘Get Brexit Done’, is de leuze van de Conservatieve regeringspartij. Het suggereert een oplossing, een einde aan de ruzies van de laatste drie en een half jaar.

‘Als we vóór 31 oktober brexit over de streep kunnen krijgen, dan kunnen we weer overstappen op andere prioriteiten als misdaadbestrijding, onderwijsinvesteringen en de gezondheidszorg’, zegt minister voor uittredingszaken Stephen Barclay.

Voor de Britten is er maar één manier om van brexit af te raken: intrekken.

Brexit heeft het land uitgeput. Omgangsvormen zijn verruwd, families uit elkaar getrokken, vriendschappen verbroken. Met mijn akkoord, zegt premier Johnson, ‘kan dit land zich gaan herstellen’.

Het is een van de vele mythes over uittreding. In werkelijkheid is de scheidingswet het begin van het proces. Daarna beginnen onderhandelingen over de nieuwe verhouding: hoe gaan we met elkaar om, waar slapen de kinderen, wie is verantwoordelijk voor de hond, hoe verdelen we de boxsets van Friends.

De scheiding is het makkelijkste onderdeel. De uitwerking van de toekomstige relatie vele malen lastiger. Wat de Britten te wachten staat, is eindeloos veel meer irritatie en spanning over hoe 46 jaar van integratie te ontwarren en wat ervoor in de plaats moet komen. De parlementaire wrijvingen en nachtelijke stemmingen zijn het nieuwe normaal.

Brexit heeft al voor enorme onzekerheden gezorgd. Bedrijfsinvesteringen zijn gekelderd. Beslissingen over een andere baan of de aankoop van een nieuw huis zijn uitgesteld. Die onzekerheid kan nog wel een jaar of tien aanhouden. Wie had dat gedacht?

Peilingbureau Populus Polls ondervraagt op gezette tijden groepen kiezers om hun opinie te peilen. Oprichter Lord Cooper of Windrush had het laatst over het algemeen misverstand onder kiezers die ervan uitgaan dat ‘het akkoord’ betekent dat alles geregeld is. Als de focusgroepen verteld wordt dat brexit een decennium inluidt van overleg en besprekingen is de reactie vaak ‘een afschrikwekkende stilte’.

Het debat over brexit blinkt vanaf het begin uit door onwetendheid. Google noteerde dat er op de ochtend van 24 juni 2016 drie keer zoveel geklikt was op de zoekterm ‘wat gebeurt er als de uit de EU stappen?’, dan daarvoor. De stembureaus waren toen al acht uur dicht. (De tweede meest gestelde vraag op Google die dag was: ‘Wat is de EU?’)

Gelukkig voor de Britten is er wel degelijk een manier om van brexit af te komen. En dat is artikel 50, het uittredingsproces, in te trekken, sorry te zeggen tegen de lidstaten (‘Iedereen kan zich vergissen, toch ?’) en in de EU te blijven. Het is het enige dat werkt.