De Europese Commissie wil de energieafhankelijkheid van Rusland beteugelen. Dinsdagnamiddag kwam ze met een communicatie die onder de Europese staatshoofden en regeringsleiders een fundamentele discussie over de toekomst van het Europees energiebeleid moet uitlokken.
Twaalf dagen na de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne duwen de economische sancties van de Europese Unie de Russische economie de dieperik in. De roebel is gekelderd, steeds meer bedrijven trekken zich uit Rusland terug. Maar zolang de lidstaten in voornamelijk Oost- en Centraal-Europa afhankelijk zijn van Russische energiebronnen, blijft het Westen de oorlogskas van Russisch president Vladimir Poetin gevoelig spijzen. In 2021 importeerde de Unie 155 miljard kubieke meter gas van Rusland, waardoor er dagelijks honderden miljoenen euro’s richting Russische staatsbedrijven vloeien.
Met RepowerEU – aan goed klinkende initiatieven heerst er in Brussel geen gebrek – wil de Europese Commissie daar liever vandaag dan morgen een einde aan maken.
Woensdagnamiddag stelde eurocommissaris voor de Green Deal Frans Timmermans en zijn collega voor Energie Kadri Simson hun plannen voor om de energiebanden met Rusland gevoelig terug te schroeven. ‘Het is overduidelijk dat we té afhankelijk zijn van Rusland’, aldus Timmermans. ‘Het wordt moeilijk, verdomd moeilijk. Maar we moeten de moed en de vastberadenheid hebben’, klinkt het.
Het wordt moeilijk, verdomd moeilijk. Maar we moeten de moed en de vastberadenheid hebben.
Staatssteun
Wat ligt er op tafel? De Commissie wil de afhankelijkheid van Rusland nog dit jaar met maar liefst twee derde afbouwen. In plaats daarvan mikt Brussel op een pallet aan maatregelen dat ruwweg uit twee pijlers bestaat. Ten eerste moet de implementatie van de zogenaamde Green Deal worden aangescherpt en opgeschroefd, onder meer door versnelde aanleg van windmolens, zonnepannelen en warmtepompen en doorgedreven isolatieprogramma’s. ‘Dit is het laaghangende fruit’, benadrukt Timmermans. Tegen 2030 hoopt de Unie met de Green Deal al 100 miljard kubieke meter minder nodig te hebben.
Maar dat komt tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne te laat. Daarom is het de bedoeling om de energie-import gevoelig te diversifiëren. Daarvoor kijkt het niet alleen naar Liquified Natural Gas (LNG) uit Qatar of de Verenigde Staten en pijplijnimport uit Noorwegen en Azerbeidzjan, maar ook naar de productie van waterstof en biomethaan. Als de ontwikkelling en import van biomethaan bijvoorbeeld verdubbeld wordt, dan kan men bijvoorbeeld 18 miljard kubieke meter per jaar uitsparen, klinkt het.
Met dat alles hoopt de Commissie dat de lidstaten er zichzelf in april toe verplichten om hun gasreserves jaarlijks tegen 1 oktober voor minstens negentig procent aan te vullen. ‘We zijn waarschijnlijk veilig voor deze winter, maar moeten dat ook volgende winter nog zijn’, aldus Simson.
Naast de importafhankelijkheid van Rusland kijkt Brussel ook naar de torenhoge energieprijzen die het Europese continent al enkele maanden teisteren en de rekeningen de hoogte in jaagt. Prioriteit, aldus de Commissie, is om de meest kwetsbare gezinnen in nijpende situaties beter te beschermen. Er is een richtlijn rond prijsmaximalisatie uitgewerkt die wordt geflankeerd door een eventuele versoepeling van staatssteunregels om bedrijven te helpen. Tegen die achtergrond wil de Commissie ook een onderzoek beginnen naar de vermeende marktmanipulatie waarvan ze het Russische staatsbedrijf Gazprom verdenkt.
Discussies
De Europese Commissie hoopt met haar mededeling de Europese prioriteiten scherp te stellen naar aanloop van de informele Europese top die donderdag en vrijdag in Versailles plaatsvindt. De komende dagen worden er nabij Parijs heftige discussies verwacht omtrent het thema.
Zo pleiten voornamelijk Zuid-Europese lidstaten er al geruime tijd voor om het zogenaamde Market Design, de koppeling tussen de gasprijzen enerzijds en de elektriciteitsprijzen anderzijds, los te laten. Hongarije wil naar eigen zeggen dan weer doorgaan met een gasdeal die met Rusland op til is.
Tegen donderdag zullen de Europese lidstaten ook nog met nieuwe sancties tegen Rusland komen. Die nemen onder meer Wit-Russische banken en de Russische politieke elite in het vizier. Sancties tegen Russische olie- en gasbedrijven, en banken die met zulke ondernemingen samenwerken, worden er ondanks de vraag van zowel Oekraïne als de Verenigde Staten voorlopig niet verwacht.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
