Steeds meer vragen bij onderzoek naar Qatargate

Twaalf maanden na het losbarsten van Qatargate, een grootschalige zaak van mogelijke corruptie binnen het Europees Parlement, ontstaan er steeds meer vraagtekens bij het onderzoek. De vragen worden niet alleen gesteld door de verdachten, maar nu ook door PS-voorzitter Paul Magnette.

Iets meer dan een jaar geleden ontplofte de bom. Op vrijdag 9 december vielen speurders van de federale gerechtelijke politie binnen bij de Griekse Eva Kaili, ondervoorzitter van het Europees Parlement. Een dag later was het Belgische Europarlementslid Marc Tarabella (ex-PS) aan de beurt. Zondag 11 december volgden er politieacties in Italië. Na dat tumultueuze weekend vielen de speurders zelfs de gebouwen van het Europees Parlement in Brussel binnen op zoek naar bewijsmateriaal.

Het onderzoek, dat snel zou bekendstaan als Qatargate, spitste zich toe op mogelijke corruptie bij een aantal Europarlementsleden. Zij zouden in ruil voor smeergeld van Qatar en Marokko de economische en politieke besluiten van het Europees Parlement hebben proberen te beïnvloeden. Beide landen ontkennen elke betrokkenheid.

(Lees verder onder de preview)

Belgiumgate

Vandaag, een jaar later, schreeuwen zowat alle spilfiguren in het onderzoek niet alleen hun onschuld uit, maar nemen ze ook de werkwijze van de Belgische justitie op de korrel. Via mediaoptredens en assertieve advocaten zetten ze hun verdediging kracht bij.

Eva Kaili, bij wie 150.000 euro cash werd aangetroffen en wier vader werd betrapt met een koffer vol bankbiljetten (naar verluidt 600.000 euro), spreekt in interviews zelfs liever van Belgiumgate dan van Qatargate. Volgens Kaili en haar man en medeverdachte Francesco Giorgi heeft het Belgische gerecht het onderzoek mismeesterd.

De advocaat van Giorgi zei in La Libre dat de verklaringen die zijn cliënt heeft afgelegd onder druk gebeurden, aangezien de politie ermee zou hebben gedreigd dat Giorgi zijn dochtertje ‘vanachter de tralies’ zou zien opgroeien. Ook hekelde hij de lekken van politie naar de media: ‘De journalisten hebben de plaats van de onderzoekers ingenomen.’

Giorgi’s advocaat schermt ook met het feit dat het internationaal opsporingsbevel tegen de Qatarese minister van Arbeid Ali Bin Samikh Al-Marri werd opgeschort. Onder meer volgens de Staatsveiligheid is Al-Marri een van de hoofdrolspelers in Qatargate.

Volgens Le Soir en de RTBF zou de opschorting gekoppeld zijn aan de recente vrijlating van Olivier Vandecasteele, de ngo-medewerker die anderhalf jaar lang opgesloten zat in een Iraanse cel. Qatar speelde daarbij een belangrijke rol als bemiddelaar en zou zelf de opschorting van het opsporingsbevel hebben voorgesteld in ruil voor hulp. Premier Alexander De Croo (Open VLD) ontkent een link tussen de zaak-Vandecasteele en andere dossiers.

Marc Tarabella

Hoe het ook zij, de vragen worden niet alleen gesteld door de verdachten, maar nu ook door PS-voorzitter Paul Magnette. ’Hoe langer het duurt, hoe meer ik de indruk krijg dat er niets aan de hand is’, zegt PS-voorzitter Paul Magnette tegen Knack tijdens een ruim kerstinterview.

De Parti Socialiste kwam in opspraak doordat de namen van twee van haar leden, Marc Tarabella en Europarlementslid Marie Arena, in het dossier circuleren.

Tarabella wordt verdacht van witwassen, corruptie en lidmaatschap van een criminele organisatie. Hij komt voor in de verklaringen van het voormalige Europarlementslid Pier Antonio Panzeri, die met zijn vzw Fight Impunity centraal staat in het onderzoek. De Italiaan werd spijtoptant: hij werkt mee met het onderzoek in ruil voor een mogelijke strafvermindering.

Panzeri zou onder meer al verklaard hebben dat hij 120.000 à 140.000 euro heeft gegeven aan Tarabella, maar die ontkent in alle toonaarden. Inmiddels is de parlementaire onschendbaarheid van Tarabella opgeheven en is hij uit de PS gezet.

Magnette: ‘Wat Marc Tarabella betreft, heb ik heel harde maatregelen genomen. En ik vraag me nu af of ze terecht waren. Ik wacht op de afloop van het verhaal.’

Marie Arena

Marie Arena, wier huis afgelopen zomer werd doorzocht, kwam in beeld als voorzitter van de subcommissie Mensenrechten in het Europees Parlement. Zij zou banden hebben gehad met Panzeri.

Tot op vandaag beweert Arena, die ooit nog federaal en Waals minister was, dat ze onschuldig is. Speurders vonden bij haar zoon thuis 280.000 euro cash, maar tegen Le Soir zei Arena niet te weten waar dat geld vandaan kwam. ‘En ik wil het zelfs niet weten.’

Paul Magnette benadrukt dat Arena op geen enkel moment is verhoord. ‘Die kwestie met haar zoon, hoe betreurenswaardig ook, is een zuivere privéaangelegenheid. Voor de rest valt haar absoluut niets te verwijten. Er is niets naar buiten gekomen.’

De zoon van Arena komt nog op een andere manier in beeld in Qatargate. In juni, nog vóór de huiszoeking, was gebleken dat hij zaken doet met de zoon van Michel Claise, de onderzoeksrechter in Qatargate. De mogelijke belangenvermenging kwam aan het licht dankzij de advocaat van Marc Tarabella. Claise zette een stap opzij maar toonde zich in september voor de RTBF-radio erg strijdlustig: ‘Op een dag zal de waarheid ontploffen in het gezicht van de manipulatoren.’

Het vertrek van onderzoeksrechter Claise was niet de enige tegenvaller voor het onderzoek. De federale procureur die bevoegd was voor het Qatargate-dossier heeft in oktober de functie van openbaar aanklager bij de arbeidsrechtbank van Luik aangeboden gekregen.

Frustratie in het parlement

Ook in het Europees Parlement, dat onlangs over Qatargate debatteerde, klinkt er frustratie over de Belgische onderzoekers, met name over verwikkelingen rond onderzoeksrechter Claise. ‘Hoe meer fouten de Belgische autoriteiten maken’, aldus het Duitse Europarlementslid Moritz Körner, ‘hoe meer onze instellingen daadwerkelijk zullen worden beschadigd. Degenen die de democratie in Europa verachten, wrijven zich in de handen.’

Hoe langer het onderzoek duurt, hoe meer druk er dus komt op het Belgische gerecht.

Aangezien het Europees Parlement en vele andere Europese instellingen in Brussel zijn gevestigd, komt het onderzoek naar Qatargate uitsluitend de Belgische justitie toe. ‘De EU-lidstaten hebben altijd gezegd dat ze justitie in eigen handen willen houden’, zegt hoogleraar politieke wetenschappen Hendrik Vos (UGent). ‘Hier en daar verandert er wel wat, bijvoorbeeld met de komst van een Europees openbaar ministerie, dat fraude met Europese subsidies kan aanpakken. Maar bij alle andere mogelijke misdrijven binnen Europese instellingen in Brussel blijft Europa sterk afhankelijk van de Belgische politiediensten en rechtbanken.’

Knack vroeg een reactie aan het federaal parket, maar ontving geen antwoord.