‘Spookbedrijf’ van Marine Le Pen passeert langs de Europese kassa

De afgelopen jaren gaf de radicaal-rechtse fractie Identiteit en Democratie honderdduizenden euro’s aan veroordeelde kennissen van Marine Le Pen.

843.000 euro. Geen enkele fractie in het Europees Parlement gaf in 2021 voor één opdracht zo veel geld uit aan één begunstigde als het radicaal-rechtse Identiteit en Democratie (ID), waarin ook het Vlaams Belang zit. De gelukkige ontvanger is het bedrijf E-Politic, ook weleens het ‘spookbedrijf van Marine Le Pen’ genoemd. In ruil daarvoor verzorgt de onderneming nieuwsbrieven en video’s voor de Franse delegatie van het Rassemblement national (RN) in de ID-fractie.

E-Politic is gespecialiseerd in digitale communicatie en webmarketing, en verzorgt al jarenlang de verkiezingscampagnes van Le Pen, voorzitter van en presidentskandidate voor het RN. Eigenaar van het bureau is de 32-jarige Paul-Alexandre Martin, voormalig vicevoorzitter van de RN-jongerenafdeling.

Rond het bedrijf hangt een waas van geheimzinnigheid. Jaarrekeningen dient E-Politic al lang niet meer in. En tot recent waren de acht E-Politic-medewerkers alleen met initialen en avatar op de website zichtbaar – intussen zijn ook die er allemaal afgehaald.

Kopman Martin staat er bij E-Politic niet alleen voor. Sinds 2016 bezit Frédéric Chatillon 30 procent van de aandelen, zo berichtten de Franse media eerder dit jaar. Chatillon is verre van onbesproken. Als lid van de extreemrechtse en gewelddadige jongerenbeweging Groupe Union Défense (GUD) onderhoudt hij al van jongs af nauwe banden met Le Pen.

Degrelle en Assad

In 1992 ging Chatillon op de koffie bij de Waalse nazicollaborateur Léon Degrelle. Ruim twintig jaar later werkte hij met zijn communicatiebureau voor de Syrische dictator Bashar al-Assad in de periode waarin die zijn bevolking met chemische wapens bestookte. Sinds 2012 wordt Chatillon, die in 2015 ook opdook in de Panama Papers, in tal van rechtszaken vervolgd. Midden 2020 werd hij voor corruptiepraktijken tot 30 maanden gevangenis veroordeeld.

Een ander Frans bedrijf dat in 2021 geld ontving van de radicaalrechtse fractie was Unanime. Voor drukwerkdiensten streek het in twee jaar tijd 550.000 euro op. Aan het hoofd van Unanime staat Sighild Blanc. De 40-jarige Blanc is volgens Franse media de levensgezellin van Chatillon. Ook zij werd in 2020 veroordeeld tot één jaar voorwaardelijk en 100.000 euro boete.

Ondanks dat bedenkelijke palmares konden Chatillon en Blanc dus flink langs de Europese kassa van ID passeren. En ze zijn niet de enigen uit Le Pens omgeving die dat doen. De woordvoerder van het RN in het Franse Parlement, de communicatieadviseur van Le Pens ex-man, een voormalige adviseur van vader Jean-Marie Le Pen: allemaal samen ontvingen ze in 2021 honderdduizenden euro’s uit de pot van Identiteit en Democratie.

Is dat wel wettelijk? Het gaat namelijk om werkingsmiddelen die de fracties jaarlijks ontvangen van het Europees Parlement – belastinggeld, dus. Fracties kunnen die middelen vrij uitgeven, maar mogen er geen nationale partijen mee ondersteunen – feiten waarvoor Le Pen al wordt vervolgd. Opmerkelijk achterpoortje: terwijl alle overheden in de Europese Unie Europese aanbestedingsregels moeten volgen, hoeven de fracties dat níét te doen. Ze mogen de aanbestedingen met andere woorden achter gesloten deuren organiseren.

Er zijn wel enkele basisregels. Fracties moeten voor elke aanbesteding boven de 60.000 euro minstens vijf offertes opvragen aan potentiële dienstverleners en drie antwoorden ontvangen. Ze mogen op voorhand zelf bepalen wie ze aanschrijven, en van de overgebleven kandidaten moeten ze de meest voordelige optie kiezen. Elk jaar moeten de fracties alle aanbestedingen boven de 15.000 euro openbaar maken op de website van het Europees Parlement.

Hond met hoed

Maar het Europese halfrond controleert niet of de fracties de regels wel naleven. Dat gebeurt door een externe auditeur, die de fracties zelf mogen kiezen. Ook het radicaalrechtse Identiteit en Democratie liet voor 2021 zo’n audit uitvoeren.

Op basis van steekproeven stelde auditeur RSM goed financieel beheer vast. Maar RSM wil aan Knack niet verduidelijken hoe grondig de audit was. Of ID voldoende kandidaten heeft aangeschreven en nadien ook de meest voordelige optie heeft gekozen, is dus niet duidelijk. Evenmin is bekend of de auditeur controleert of de benaderde kandidaten überhaupt wel geloofwaardige bedrijven zijn.

Een Europarlementslid dat anoniem wil blijven, getuigt: ‘Ik heb zelf al enkele opdrachten uitgeschreven, en daarbij is het helaas perfect mogelijk om – bij wijze van spreken – een hond met een hoed aan te spreken om aan de vereiste aantallen te komen. De auditeurs kijken enkel naar de aantallen, niet naar wie er benaderd wordt.’ Ook een ontvanger van de middelen, met wie Knack sprak, laat optekenen dat misbruik relatief gemakkelijk lijkt.

Het zijn Vlaams Belanger en secretaris-generaal van de ID-fractie Philippe Claeys en voormalig VLD’er Marc Beernaert – beiden uit Overijse – die de interne controle op de aanbestedingen verzorgen. Op de vraag van Knack om de documenten openbaar te maken, wil de fractie uit ‘privacyoverwegingen en commerciële belangen’ niet ingaan, klinkt het. Claeys zegt dat de fractie de regels respecteert, maar wil niet reageren waarom de omgeving van Le Pen zo veel aanbestedingen in de wacht sleept en of hij daarvan op de hoogte was.

Bovendien vallen de fracties niet onder de Europese wet voor Openbaarheid van Bestuur, waardoor inzage juridisch niet afdwingbaar is. Knack ving ook bot bij het Europees Parlement en de budgettaire controlecommissie in het halfrond. Ook zij hebben geen inzage in de documenten en krijgen enkel de audit te zien. ‘Een regelrechte schande’, zegt Daniel Freund, Duits Europarlementslid voor de Groenen en lid van de controlecommissie.

Corruptie

De Europese Rekenkamer heeft wel toegang tot de documenten, maar houdt het bij steekproefcontroles waar in dit geval weinig consequenties aan zijn verbonden. De Rekenkamer maakt zich zorgen over misbruik en mogelijk favoritisme. ‘We stellen vast dat een fractie onvoldoende offertes heeft gevraagd en de criteria voor de gunning niet voldoende heeft gedocumenteerd’, schreef ze in haar jaarverslag over 2021.

Wouter Wolfs, professor Europese politiek (KU Leuven), hekelt de huidige manier van werken. ‘Er zijn talloze voorbeelden uit binnen- en buitenland die aantonen dat het risico op belangenconflicten en corruptie bij openbare aanbestedingen erg groot is. Het is onbegrijpelijk dat de transparantie en het toezicht op aanbestedingen in het Europees Parlement zo beperkt is.’