Niet alleen Vlaanderen maar ook de meeste landen van Europa schoven zondag verder door naar rechts. Sarah de Lange, professor politiek pluralisme aan de Universiteit van Amsterdam, analyseert: ‘De ontbinding van het Franse parlement is zonder precedent.’
Hoe verhoudt het resultaat van het Vlaams Belang zich met de electorale prestaties van andere Europese radicaal-rechtse partijen in de Europese verkiezingen?
Sarah de Lange: In heel West-Europa hebben radicaal-rechtse partijen het goed gedaan, zeker in vergelijking met de vorige Europese verkiezingen. Maar in de meeste gevallen hebben de partijen toch minder gescoord dan wat de peilingen voorspelden. Een uitzondering is het Franse Rassemblement National van Marine Le Pen, dat het uitzonderlijk goed heeft gedaan. De Nederlandse PVV daarentegen scoorde onder de verwachtingen. Radicaal-rechtse partijen hebben moeite om hun kiezers te mobiliseren om te gaan stemmen. Deels komt dat natuurlijk door het anti-Europese sentiment dat ze aanzwengelen, waardoor het moeilijker uit te leggen valt aan hun kiezers waarom het alsnog belangrijk is om te gaan stemmen.
Dat kan echter niet de score van het Vlaams Belang verklaren, aangezien er in België een opkomstplicht geldt. Dus de uitslag van de Europese verkiezingen voor het Vlaams Belang is wellicht een reflectie van de score op federaal en Vlaams niveau. Daarbij heeft de strategie van de N-VA om de nadruk niet op migratie te leggen en een samenwerking met het Vlaams Belang uit te sluiten die laatste heel wat steun gekost. Het lijkt erop dat de N-VA daarbij geleerd heeft van de fouten die de VVD heeft gemaakt. Die partij heeft de Nederlandse verkiezingen wél rond migratie laten draaien en maakte duidelijk dat ze openstond voor een samenwerking met de PVV. Daardoor werd de PVV een aantrekkelijkere keuze voor de kiezers, aangezien ze wisten dat hun PVV-stem niet verloren zou gaan.
Kunnen we spreken van een ruk naar rechts op Europees niveau?
De Lange: We zien dat met name de fractie Identiteit en Democratie, waar ook Vlaams Belang en het RN deel van uitmaken, gegroeid is. En op dit moment wordt de ruk naar rechts nog een beetje onderschat omdat er heel veel nieuwe radicale partijen zijn verkozen, maar die moeten nog een thuis kiezen in het Europees Parlement. Die zullen zich aansluiten bij Identiteit en Democratie of bij de ECR, de fractie van de conservatieven. Dus die groepen zullen waarschijnlijk nog groter worden.
‘De Europese verkiezingen draaien rond nationale thema’s’
Welke invloed kan dat hebben op het Europese beleid?
De Lange: Het geeft de kans aan de Europese Volkspartij van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen om af en toe naar rechts te kijken om steun te krijgen voor bepaalde bestuursmaatregelen. Maar tot nu toe hebben de sociaaldemocraten en liberalen zich weten te handhaven. Dus ik verwacht dat de invloed op de Europese besluitvorming niet zo groot zal zijn.
De Europese verkiezingen hebben, zeker in Frankrijk, verstrekkende gevolgen voor de nationale politiek.
De Lange: De ontbinding van het Franse parlement is zonder precedent. Het is nog nooit gebeurd dat een Europese uitslag zulke gevolgen heeft gehad op de nationale politiek. In Frankrijk is het tout court vrij uitzonderlijk dat er vervroegde verkiezingen worden uitgeschreven. Het is een enorme gok die president Emmanuel Macron heeft genomen. Een risicovolle bovendien, die kan leiden tot een verdere normalisering van het RN, net omdat de partij misschien nodig zal zijn om een meerderheid te vormen.
Wordt het Europese politieke niveau belangrijker in de hoofden van de Europeanen?
De Lange: Enerzijds is er een zekere doorwerking van de Europese op de nationale politiek. Anderzijds zien we dat de resultaten op Europees niveau meer en meer bepaald worden door wat er zich in de nationale politiek afspeelt. De echt Europese thema’s spelen veel minder een rol bij de electorale keuze van de Europese kiezer, de nationale des te meer. De Europese verkiezingen in Frankrijk bijvoorbeeld bleken achteraf toch vooral een populariteitsstrijd te zijn geweest tussen het RN en Macron.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
