De Nederlandse minister-president Mark Rutte (VVD) gaf toe dat de aanpak van de toeslagenaffaire ‘op een verschrikkelijke wijze misgegaan’ is. Zijn regering heeft haar ontslag gegeven.
Mark Rutte spaarde zijn woorden niet. ‘Onschuldige mensen zijn gecriminaliseerd, hun levens zijn verwoest en de Kamer is daarover onjuist en onvolledig geïnformeerd,’ zei hij onder meer tijdens een persconferentie waarop hij toelichting gaf over het ontslag van zijn kabinet. De koning heeft de vraag tot ontslag in overweging genomen, zo heeft de Rijksvoorlichtingsdienst meegedeeld, en blijft de lopende zaken behartigen. De val van de Nederlandse regering leidt niet tot vervroegde verkiezingen. De parlementsverkiezingen stonden al gepland voor 17 maart.
Rutte beklemtoonde op zijn persconferentie dat er binnen de coalitie eensgezindheid bestond over de opvatting dat de toeslagenaffaire ernstig genoeg was voor het ontslag van de hele regering. Enkel de vraag of een ontslagnemende regering wel in staat is om de coronacrisis grondig aan te pakken, veroorzaakte nog twijfel.
‘Op alle niveaus fouten’
‘Het rapport van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag is snoeihard, maar fair. Op alle niveaus, door het hele politiek-bestuurlijk-juridische systeem heen, zijn fouten gemaakt die ertoe hebben geleid dat duizenden ouders groot onrecht is aangedaan’, stelde Rutte. ‘We zijn eensgezind. Als het hele systeem heeft gefaald, kan alleen gezamenlijk verantwoordelijkheid worden gedragen.’
De val van de regering zal Rutte geen gevolgen hebben voor de ouders die slachtoffer zijn geworden van de toeslagenaffaire. Er zijn wat hem betreft twee prioriteiten voor de ontslagnemende regering: ‘corona en de afwikkeling van deze verschrikkelijke kwestie’.
De regering besloot vorige maand al de compensatie voor ouders flink te versnellen door alle gedupeerde ouders snel 30.000 euro te geven. Mensen bij wie de schade groter is, krijgen uiteindelijk nog meer. ‘We zullen alles doen om dit snel vorm te geven’, beloofde de minister-president.
‘Meer openheid’
Voorts beloofde de ontslagnemende premier dat er werk zal worden gemaakt van meer openheid. Stukken die ten grondslag liggen aan regeringsbeslissingen worden voortaan altijd gepubliceerd. Ook wordt na afloop van elke ministerraad een besluitenlijst gepubliceerd. De vraag naar meer openheid kwam er wegens de kritiek op de gebrekkige informering van het parlement in de toeslagenaffaire.
De regering die lopende zaken behartigt, zal er wel lichtjes anders uitzien. Minister van Economie Eric Wiebes (VVD) zal er geen deel meer van uitmaken. Wiebes was in het vorige kabinet als staatssecretaris van Financiën nauw betrokken bij de toeslagenaffaire. Minister van Infrastructuur Cora van Nieuwenhuizen neemt het beheer van zijn ministerie voorlopig over.
Wat voorafging
De zaak draait rond zowat 26.000 ouders die onterecht werden beschuldigd van fraude met de toeslag voor kinderopvang. Door de harde fraudeaanpak bij de belastingdienst, die tienduizenden euro’s terugvorderde, kwamen duizenden mensen in financiële problemen terecht.
De positie van de regering werd onhoudbaar nadat een speciale Kamercommissie in december concludeerde dat ouders ‘ongekend onrecht’ is aangedaan. De ontspoorde fraudejacht vond vrijwel volledig plaats tijdens de regeringen van Rutte.
