Het voorspellingsmodel van het Britse blad The Economist houdt rekening met opiniepeilingen en vorige verkiezingen.
Zozeer zijn de Fransen erop gebrand om hun verkozenen er telkens weer uit te gooien, dat ze er een woord voor hebben: dégagisme. Geen enkele Franse president werd herkozen in de voorbije twintig jaar. In april zullen de Fransen beslissen of Macron, die zich vijf jaar geleden voor het eerst kandidaat stelde en meteen ook de overwinning behaalde, opnieuw president wordt. Berekeningen van The Economist geven Macron 79 procent kans om de Franse presidentsverkiezingen opnieuw te winnen. Als dat lukt, doorbreekt hij alweer een regel van de Franse politiek.
Het voorspellingsmodel van The Economist steunt op een bewezen statistisch model en voert per dag tien miljoen simulaties uit om zo de winstkansen te berekenen voor elke kandidaat in beide verkiezingsrondes.
Concurrenten
Volgens het Britse magazine is Macrons grootste concurrent de centrumrechtse Republikein Valérie Pécresse, die de eerste vrouwelijke president van Frankrijk zou kunnen worden. Toch bedraagt haar kans op de overwinning maar één op acht.
De nationalistische Marine Le Pen komt nog slechter uit de prognoses: haar winkans bedraagt één op zeventien. Dat is deels te wijten aan de kandidatuur van de extreemrechtse polemist Eric Zemmour, die een deel van haar kiezers inpikt. Hij behaalde een peilingsgemiddelde van slechts 13 procent van de stemmen, en heeft daarmee amper 1 procent kans om te winnen. Links scoort nog slechter dan Zemmour.
Lees verder onder de foto
Weinig animo
De Franse presidentsverkiezingen vinden in twee rondes plaats, op 10 en 24 april. Zestig jaar geleden voerde Charles de Gaulle dit kiesstelsel in. Op die manier wordt de Franse president, onafhankelijk van een gevestigde partij, direct verkozen door het volk en kan iedereen zich kandidaat stellen voor de eerste verkiezingsronde, op voorwaarde dat hij 500 handtekeningen van gekozen bestuurders heeft verzameld.
Macron krijgt van The Economist dan wel de hoogste winstkansen, en hij ligt voorop in de peilingen voor de eerste ronde, maar erg enthousiast zijn de Fransen niet over hem. Zo zou bijna de helft van de kiezers op een extreemrechtse of extreemlinkse kandidaat stemmen.
Macron maakte in 2017 een einde aan het Franse tweepartijensysteem met zijn centristische La République en Marche, maar zorgt toch voor verdeeldheid: de man wordt zowel door links als door rechts verafschuwd om zijn zogenaamde hooghartige en betweterige manier van regeren. En die veroorzaakt ook ergernissen bij de bevolking. Geregeld komen antivaxers op straat, en leraren en ouders zijn boos om de ingewikkelde coronamaatregelen in de scholen.
Bijna de helft van de kiezers zou op een extreemrechtse of extreemlinkse kandidaat stemmen.
In januari lag de populariteit van Macron op slechts 38 procent, zo blijkt uit een opiniepeiling van bureau Kantar. Hij scoort op dit moment in zijn presidentschap beter dan zijn naaste voorgangers François Hollande (19 procent) en Nicolas Sarkozy (29 procent), maar nog steeds slechter dan de enige twee presidenten, sinds De Gaulle, die ooit herkozen werden: François Mitterrand in 1988 en Jacques Chirac in 2002. Beiden werden verkozen na een cohabitation, met een parlementaire meerderheid van de oppositie. Het spreidde de verantwoordelijkheid voor het gemor van de kiezers. Dat voordeel heeft Macron niet.
Macron wint wellicht de verkiezingen dankzij zijn consistente en significante voorsprong in de eerste ronde, en zijn zeer grote kansen om Le Pen of Zemmour te verslaan in de tweede ronde. Maar in het Franse systeem kan een kandidaat de tweede ronde winnen ondanks een matig resultaat in de eerste. Zo kreeg Macron in 2017 slechts 24 procent van de stemmen in de eerste ronde, maar won hij uiteindelijk in de tweede ronde met 66 procent.
Behoorlijk rapport
Macrons stempubliek lijkt over het algemeen loyaal. De 24 procent die hij vijf jaar geleden behaalde in de eerste ronde, komt ongeveer overeen met de huidige peilingen. Bovendien zijn Macron-kiezers al zekerder van hun stuk dan Pécresse-kiezers, volgens het onderzoeksbureau Ipsos. Dat komt doordat La République en Marche een breed politiek spectrum beslaat waarvoor het zowel linkse als rechtse politici binnenhaalde. Macron schakelde de concurrentie uit en versplinterde de oppositie. Daartegenover staat de Parti socialiste, die sinds 1958 twee presidenten voortbracht en die vandaag een schim is van haar oude zelf.
Lees verder onder de foto
Bovendien bleken Macrons aanpak van de pandemie en zijn beheer van de economie vrij solide. In 2021 steeg het Franse bbp met 7 procent, de snelste groei in 52 jaar. Ook werden bedrijven beschermd tegenontslagen en sluitingen dankzij overvloedige overheidssteun. De werkzaamheidsgraad onder 15-tot -64-jarigen staat op een recordpeil. Daarbovenop lijkt de piek van de recentste coronagolf bereikt. De Franse vaccinatiegraad voor de eerste dosis ligt hoger dan die in Groot-Brittannië en Duitsland en er is minder oversterfte.
De belangrijkste tegenkandidate, de Republikein Valérie Pécresse, noemt zichzelf ’twee derde Merkel en een derde Thatcher’.
Toch betekent dat niet dat Macron zeker is van de overwinning. Als hij het moet opnemen tegen Le Pen of Zemmour, zou hij beiden, volgens de peilingen, ruim verslaan. Maar als het tussen Macron of Pécresse gaat, zal de wedstrijd spannender worden.
The Economist voorspelt dat de Republikeinse presidentskandidaat, die na de voorverkiezing in de partij in december een korte opstoot kende en daarna weer terugviel in de peilingen, 32 procent kans heeft om de tweede ronde te halen. In die ronde zou Macron 6 procentpunten voorliggen op Pécresse – een behoorlijk kleine marge.
Pécresse is een stevige concurrente die haar vak maar al te goed kent. Ze noemt zichzelf ’twee derde Merkel en een derde Thatcher’. Op campagne doorkruiste ze het hele land.
Volgens Ipsos zou 50 procent van de Macron-kiezers Pécresse, die ooit gezien werd als een potentiële kandidaat voor de regering-Macron, als hun tweede keuze beschouwen. Als Macron zeker wil zijn van de overwinning kan hij maar beter de linkse kiezers voor zich winnen. Die liggen buiten het bereik van Pécresse, maar zouden geneigd zijn om niet te gaan stemmen.
Schandaal
Franse verkiezingen kunnen altijd een onverwachte wending nemen. Drie maanden voor de eerste ronde in 2017 voorspelde bijvoorbeeld slechts één peiling dat Macron zou doorgaan naar de tweede ronde. Het model van The Economist probeert rekening te houden met bochten in de peilingen, maar houdt bijvoorbeeld geen rekening met de mogelijkheid dat Zemmour er niet in slaagt zijn 500 handtekeningen te verzamelen en dus moet afhaken. Als dat zou gebeuren, dan stijgt Le Pens score scherp en komt Péresses plaats in de tweede ronde in het gedrang, wat dan weer in het voordeel van Macron zal spelen.
Tot slot: laten we de redenering eens omkeren. Macron heeft 21 procent kans om de verkiezingen te verliezen. Daar zijn risico’s aan verboden. Een schandaal laat in de campagne, bijvoorbeeld, of een fout in de peilingen die ruimer is dan de gebruikelijke marge. In de komende tien weken voor de eerste ronde kan er nog veel gebeuren, en dat weet Macron maar al te goed. Maar op dit moment lijkt de zittende president, ondanks de ontevredenheid van sommige kiezers, zeker te zijn van zijn job.
(c) The Economist. Vertaling en bewerking: Emma Vanspauwen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
