Bij de Duitse parlementsverkiezingen werd de CDU van kopman Friedrich Merz de grootste partij. Merz kan daar niet helemaal tevreden mee zijn. Zijn partij had op meer gehoopt, en het Duitse politieke midden is verzwakt.
Gisteren hield Duitsland nationale parlementsverkiezingen, en om meerdere redenen zijn de resultaten historisch. Nog nooit sinds de Duitse hereniging gingen zo veel Duitsers naar de stembus. Nog nooit sinds 1945 stemden zo weinig Duitsers op de sociaaldemocraten en zo veel op een extreemrechtse partij. Nog nooit stemden sindsdien zo veel Duitse jongeren op radicale partijen. Nog nooit stemden meer arbeiders op extreemrechts dan op de sociaaldemocraten. En nog nooit waren de verkiezingen tot op het laatste moment zo spannend.
Cordon sanitaire
Met 28,5 procent eindigden de Duitse christendemocraten (CDU/CSU) bij de parlementsverkiezingen weliswaar comfortabel op de eerste stek. Maar erg tevreden kan partijvoorzitter en gedoodverfd regeringsleider Friedrich Merz daar niet mee zijn. Na drie jaar oppositie tegen de sputterende links-liberale regering van afscheidnemend bondskanselier Olaf Scholz is dat niet bepaald een benijdenswaardige score.
Voor de partij is dit het tweede slechtste resultaat in haar naoorlogse geschiedenis – Merz werd zondagavond door partijmilitanten slechts op een beleefdheidsapplaus onthaald.
Ook in Duitsland houdt het cordon sanitaire stand.
Bij de extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) daarentegen heeft men sinds zondagavond alle reden tot juichen. De partij van kopvrouw Alice Weidel verdubbelt haar score van 2019 tot bijna 21 procent van de stemmen en behaalt met voorsprong het beste resultaat sinds haar oprichting in 2013.
Meteen na de exitpolls stak de partij de hand uit naar de Union – de verzamelnaam voor de CDU en CSU. ‘Op migratievlak maken we deel uit van de oplossing’, aldus AfD-fractievoorzitter Bernd Baumann in de verkiezingsstudio van de openbare omroep AfD.
Maar de Union wil niet met de AfD in coalitie: ook in Duitsland houdt het cordon sanitaire op dat vlak stand. Omdat zowel de liberale FDP als de anti-establishmentpartij BSW nipt onder de kiesdrempel van 5 procent belandt, kan Merz in een voor de hand liggende tweepartijencoalitie met de sociaaldemocratische SPD van Scholz stappen. Die partij verliest bijna 10 procent en moet zichzelf heruitvinden – er stemden bijvoorbeeld meer arbeiders op de AfD dan op de SPD.
Naar verwachting zullen de partijleden afscheidnemende minister van Defensie Boris Pistorius partijkopman maken.
Merz’ flirt
Merz wacht de komende dagen het nodige massagewerk. De sociaaldemocraten zijn er namelijk niet over te spreken dat hij eind januari de deur op een kier zette voor de AfD. Na een zoveelste dodelijke aanslag door een dader met migratieachtergrond diende het CDU-kopstuk niet-bindende resoluties en een wetsvoorstel in, waarbij hij ook op steun van de AfD rekende.
Volgens de SPD was dat een regelrechte schande, voor de CDU reden genoeg om te beweren dat centrumlinks het migratievraagstuk niet serieus genoeg neemt, en voor de AfD het bewijs dat ze al langer gelijk heeft. ‘De ruziemakers’, kopte het weekblad Der Spiegel op zijn voorpagina.
Merz leek zichzelf een tijdlang te hebben veroordeeld tot een driepartijenverbond met de SPD én Die Grünen.
Met dat manoeuvre beging Merz net geen flater. Dat bleek ook zondagavond. Sinds zijn flirt met de AfD verloor zijn partij meerdere procenten en steeg de radicaal-linkse Die Linke tot ver boven de kiesdrempel.
Omdat ook het BSW ei zo na boven die drempel eindigde, leek Merz zichzelf een tijdlang te hebben veroordeeld tot een driepartijenverbond met de SPD én Die Grünen. Die laatsten houden als enige regeringspartij stand, en zijn pragmatischer dan hun Belgische collega’s, maar werden tijdens de campagne door de Union wel als de belangrijkste opponent weggezet. Met hen hoeft Merz tot zijn grote opluchting dus niet in zee.
Bij zowel de Union als bij de SPD valt te horen dat er snel een regering moet komen. De toenadering tussen de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zet ook Duitsland onder hoogspanning.
Bovendien heeft Europa een stabiel Duitsland nodig. Verwacht wordt dat Merz de scherpste randjes van zijn migratievoorstellen zal afvijlen, en verder worden er geen al te grote problemen verwacht.
Wel heeft het centrum geen grondwettelijke meerderheid om de Duitse schuldenrem aan te passen. Het zal daarvoor moeten rekenen op uiterst links, wat voor de christendemocraten aartsmoeilijk ligt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
