Orban: ‘Wie asiel krijgt in Hongarije en naar Brussel wil, zullen we helpen’

Migranten die in Hongarije asiel krijgen en naar Brussel willen komen, zullen daarbij geholpen worden door de Hongaarse autoriteiten. Dat heeft premier Viktor Orban dinsdag gezegd tijdens een persconferentie in het Europees Parlement.

Orban is in Straatsburg voor een debat over het Hongaarse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie, dat woensdagochtend plaatsvindt. Ook al zeiden verschillende Europarlementsleden dat de plenaire week geen “Orban-show” mag worden, toch domineert de Hongaarse eerste minister de gesprekken. Zelf trok hij dinsdagmiddag twee uur uit om met journalisten te praten over het voorzitterschap, maar de vragen en antwoorden gingen alle richtingen uit.

Groot nieuws leverde de persconferentie van Orban niet op, maar hij ging wel in op het controversiële dreigement van zijn regering om asielzoekers op een bus naar Brussel te zetten. Ze zou “deze illegale migranten vrijwillig en gratis een enkele reis naar Brussel aanbieden”, zei staatssecretaris Bence Rétvàri een maand geleden. Een video van zijn persmoment zorgde voor een golf van verontwaardiging bij Belgische politici. De Europese Commissie noemde het hele idee “onaanvaardbaar”.

Maar in Straatsburg maakte Orban duidelijk dat de soep niet zo heet zal worden gegeten als ze in september leek te zullen worden opgediend. “Dit zal gebeuren”, antwoordde Orban op een vraag over zijn dreigement. Maar het blijkt niet meer om mensen zonder verblijfspapieren te gaan. “Natuurlijk zullen we de Europese regels en verordeningen respecteren, maar als iemand die asiel krijgt in Hongarije naar Brussel wil komen, zullen we die persoon helpen”, nuanceerde hij de hele zaak.

Wegens zijn strenge asielbeleid – waarvoor het al meermaals veroordeeld werd door het Europees Hof van Justitie – krijgt Hongarije maar weinig asielzoekers over de vloer. Uit cijfers van het Europese asielagentschap (EUAA) blijkt dat in de eerste zes maanden van dit jaar welgeteld dertien asielaanvragen werden ingediend in het land. In zeven dossiers werd een positieve beslissing genomen. De bussen die vanuit Boedapest in Brussel aankomen, zullen dus hooguit minibusjes zijn.

Voor Orban is het migratiebeleid een van de speerpunten van het Hongaarse voorzitterschap. Net als de nieuwe Nederlandse regering heeft ook zijn regering bij de Europese Commissie om een “opt-out” gevraagd wat betreft de Europese migratieregels. De verdragswijziging die daarvoor nodig is, zit er echter niet meteen aan te komen.

“We verzetten ons tegen de ‘crazy’ verordeningen die volgens ons de Hongaarse tradities verwoesten”, haalde hij uit naar het nieuwe asiel- en migratiepact. “Maar op een dag gaan we wel uit (die discussie) moeten geraken. Geef de landen die niet kunnen volgen daarom een opt-out.” Orban zei blij te zijn dat de vraag uit Den Haag kwam. “Als Nederland dat voorstelt, is het een geciviliseerd idee. Wij volgen graag, want wij zijn niet de barbaren uit het oosten voor wie we soms worden aanzien.”

Orban herhaalde zijn bekende standpunt dat migranten die geen recht hebben op asiel de Europese Unie helemaal niet binnen zouden mogen komen. “Sinds 2015 zegt iedereen dat ik kwaadaardig ben, maar op het einde van de dag zal men het met mij eens zijn: we moeten hotspots aan de buitengrenzen opzetten waar asielaanvragen moeten worden ingediend. Pas wanneer we daarover een akkoord vinden, zullen we die mensen aan de grens kunnen stoppen.” Naar analogie met de eurotoppen pleit Orban voor de organisatie van Schengentoppen, met de leiders van de lidstaten die deel uitmaken van de Schengenzone. µZijn standpunt over de oorlog in Oekraïne – “er moet zo snel mogelijk een staakt-het-vuren komen” – gebruikte Orban om uit te halen naar de Europese “elite”. “Die denkt dat ze een meerderheid vertegenwoordigt, maar het omgekeerde is waar. Wereldwijd vinden de meeste mensen net dat de wapens moeten zwijgen.”

Als de politieke families die aan de knoppen zitten niet van houding veranderen en de tijdsgeest beter gaan aanvoelen, zal hun meerderheid veranderen in een minderheid, dreigde Orban, die deze zomer de nieuwe fractie Patriotten voor Europa in de steigers zette. “Wij willen de elite niet buitenduwen. Ook zij kan veranderen en gaan inzien dat er nood is aan een andere houding op het vlak van migratie-, landbouw- en concurrentiebeleid. Patriottisme is geen attitude, het is een symptoom.”

Naar aanleiding van het bezoek van Orban aan Straatsburg, organiseerden andere fracties dinsdag reeds twee persmomenten over Hongarije. De Nederlandse Tineke Strik (GroenLinks) is de nieuwe rapporteur over de toestand in het land en zei tijdens een recent bezoek onder de indruk geraakt te zijn van de willekeur en juridische onzekerheid die in Hongarije heerst. “Regels worden er zomaar overboord gegooid. De angst zit er zo diep in dat mensen aan zelfcensuur gaan doen.”

Het nieuwe Europees Parlement gaat de lijn aanhouden van het vorige, zei Strik. “Hiertegen moet er zerotolerantie zijn. Straffeloosheid wanneer de rechtsstaat wordt uitgehold, zorgt ervoor dat dat fenomeen zich ook naar de andere lidstaten verspreidt.”

De liberale Renew-fractie zette de aanvallen op de persvrijheid en de academische vrijheid in Hongarije in de kijker. In de bevoegde commissie werkt Sophie Wilmès (MR) alvast aan een ‘position paper’ over de instrumenten die Europa heeft om aanvallen op de rechtsstaat te counteren. Er zijn het conditionaliteitsmechanisme en de befaamde artikel 7-procedure, er kan op begrotingslijnen worden gewerkt… maar al deze instrumenten zijn niet bijster efficiënt, zei de Belgische oud-premier. “Dat moet beter.”

“Morgen komt Orban hier zijn waarheid vertellen. Jammer genoeg gaan steeds meer mensen de richting van Orban en zijn vrienden uit. Wij willen ertoe bijdragen dat dit voorkomen wordt”, zei Wilmès.

Het debat met Orban gaat woensdag om 9 uur van start.