‘Onze partijvoorzitters halen meer inspiratie uit “Kamp Waes” dan uit het defensiebeleid van Duitsland’

Een voortrekkersrol valt van ons leger niet te verwachten. Eens bufferstaat, altijd bufferstaat.

Wat doe je als de grote broer het ook niet goed weet? Op cruciale momenten, van de eurocrisis tot de aanpak van covid, kijkt Brussel al gauw naar Duitsland, nog altijd de sterkhouder van de Europese economie. Maar als het gaat over de oorlog in Oekraïne is de houding van onze oosterburen op zijn zachtst gezegd dubbelzinnig. De Duitsers sturen tegenstrijdige signalen, en ook na beslissingen slepen ze met de voeten. Het is een excuus voor België, en nog wel een paar andere Europese landen, om zelf niet al te zware beslissingen te hoeven nemen.

Het is zeker niet zo dat Duitsland niks doet. Berlijn stuurt veel wapens naar Oekraïne – meer dan gelijk welk ander Europees land – maar het zijn niet altijd de wapens die Kiev wil. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz sprak al heel vroeg van een ‘Zeitenwende’, een keerpunt in de geopolitiek, en besloot de defensie-uitgaven drastisch op te krikken. Maar het Duitse debat over, bijvoorbeeld, de levering van Leopard 2-tanks duurde maandenlang. Ook vandaag neemt het land, dat om evidente redenen een invloedrijke pacifistische traditie heeft, niet echt de leiding in Europa.

Vorige week hebben de Russen het de Duitsers nog wat moeilijker gemaakt. Het was Margarita Simonjan, de hoofdredactrice van de Russische staatsomroep, die een merkwaardig gesprek tussen Duitse officieren van de luchtmacht in de Russische ether gooide. Onderwerp van de afgeluisterde discussie: de veelbesproken Taurus-raketten, hightechwapentuig dat doelwitten tot 500 kilometer ver kan raken. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky vraagt er al lang naar, maar Scholz heeft altijd geweigerd om ze te leveren.

Scholz waarschuwt al maanden dat de levering van de Taurus Duitsland zou meesleuren in de oorlog, omdat er Duitse soldaten nodig zouden zijn om die hoogtechnologische wapens te bedienen. Maar het gelekte gesprek onder hooggeplaatste militairen bracht aan het licht dat zoiets alleen maar nodig is als de Taurus heel snel zou moeten worden ingezet. Met een – weliswaar intensieve – training zouden de Oekraïners het allemaal zelf kunnen fiksen.

Scholz spreekt naar aanleiding van het incident van ‘een zeer ernstige situatie’, minister van Defensie Boris Pistorius had het over een ‘hybride desinformatie-aanval’. Iedereen vreest dat Moskou nog méér informatie heeft opgepikt, die het ook nog eens zou kunnen lekken. En hoe kan zo’n belangrijk gesprek zomaar worden afgeluisterd? Tegen nieuwssite Politico zei een hoge officier van de Bundeswehr dat er ‘koppen zouden rollen’.

Als de grote broer weifelt, dan lopen de kleintjes een beetje verloren. Het Britse blad The Economist vond anderhalve week geleden alvast dat heel Europa niet klaar is, en riep de regeringsleiders op om onze legers snel paraat te krijgen. Tegenover de oorlogseconomie van Rusland, dat ongeveer zeven procent van zijn bbp aan wapens besteedt, moet de EU het onderspit delven. We hebben – terecht – jarenlang geprofiteerd van het vredesdividend: wat niet naar het leger moest, konden we aan andere dingen uitgeven. Maar de tijden zijn veranderd. Volgens de Deense minister van Defensie is Rusland binnen de drie tot vijf jaar klaar om de NAVO aan te vallen.

En bij ons? De toppolitici zijn er zo goed als allemaal van overtuigd dat we de binnenlandse defensie-uitgaven snel moeten optrekken om een historisch deficit zo snel mogelijk weg te werken. Onze partijvoorzitters halen meer inspiratie uit Kamp Waes dan uit het defensiebeleid van Duitsland. Ondertussen kan tv-maker Tom Waes, die eerder al scoorde met Het verhaal van Vlaanderen – nog zo’n programma dat nauw aansluit bij de N-VA-ideologie – zo langzamerhand wel in zijn eentje claimen dat hij Vlaanderen aan het verdapperen is.

Rechtse politici zien er zelfs geen problemen in om in de sociale zekerheid te knippen om de militaire uitgaven te financieren, en ze komen daar makkelijk mee weg. Een Brooddoos Waes zit er niet meteen aan te komen. Maar dat is allemaal politieke retoriek. In de feiten kijkt dit land nog de kat uit de boom. Een voortrekkersrol valt van ons leger niet te verwachten. Eens bufferstaat, altijd bufferstaat. Precies daarom is het zo belangrijk wat Duitsland doet. En dat land blijft voorzichtig, ook na een verschrikkelijk gênant lek.