Nederlandse regering onder druk door moeizame onderhandelingen asielaanpak

De Nederlandse regering staat onder grote druk door moeizame onderhandelingen over een migratiepakket, waarbij vooral de inperking van de asielinstroom tot grote spanningen leidt tussen de vier coalitiepartijen. Haagse bronnen sluiten niet uit dat de regering over de asielaanpak kan vallen.

Woensdag- en donderdagavond en vrijdagochtend komt een regeringsdelegatie voor de zoveelste keer bijeen om over migratie te onderhandelen. De kwestie is zo precair dat premier Mark Rutte woensdagavond in ieder geval aanschuift, evenals de drie vicepremiers. Als het gaat om grip krijgen op arbeids-, kennis- en liefdesmigratie, liggen de eisen, wensen en standpunten van de liberale VVD, de christendemocratische CDA, de links-liberale D66 en ChristenUnie niet ver uiteen. Asiel daarentegen is dé grote splijtzwam.

De vier regeringspartijen vinden weliswaar dat er grip op asiel moet komen, maar VVD en CDA staan een veel strengere aanpak voor dan D66 en ChristenUnie. De laatste twee hameren al maanden op vooral humane, juridisch houdbare en uitvoerbare maatregelen.

De VVD zet extra druk op de regering om vrijdag met een stevig pakket te komen, dat vooral is gericht op forse verlaging van het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt. Een week uitstel, waarop recent staatssecretaris van Asielzaken Eric van der Burg eerder zinspeelde, wil zijn eigen VVD niet.

VVD-leider Rutte had vorig jaar aan de VVD-fractie en aan boze en ongeruste VVD-leden beloofd zich persoonlijk in te zetten om de asielinstroom in te perken. Op het laatste VVD-congres van begin juni herhaalde hij die belofte. VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans riep Rutte toen op haast te maken. Zij en andere VVD-Kamerleden zeiden het niet uit te sluiten de stekker uit de regering te trekken als er voor de zomer geen stevig pakket ligt.

Het heikele punt nu is het op korte termijn terugdringen van de asielinstroom. Op tafel liggen onder meer voorstellen om een maximumaantal asielzoekers toe te laten en om een tweestatusstelsel in te voeren, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen permanente vluchtelingen en mensen die tijdelijk bescherming zoeken. Over beide voorstellen botst het in de coalitie. Daarnaast zou de VVD het nu voorliggende pakket te mager vinden.

De Nederlandse regering zal de onderhandelingen over een migratieplan donderdag voortzetten. Na afloop van het overleg woensdag tegen middernacht, zei vicepremier Sigrid Kaag (D66) dat er “goede gesprekken” zijn gevoerd en dat ze donderdag verder gaan. Volgens vicepremier Carola Schouten (ChristenUnie) ging het om “intensieve en echt gesprekken op inhoud, die nog niet zijn afgerond”.

De hoop van D66-topvrouw Kaag om er woensdagavond al uit te komen, is ijdel gebleken. De onderhandelingen werden gevoerd door een stevige kabinetsdelegatie. Naast Rutte waren de drie vicepremiers Kaag, Wopke Hoekstra (CDA) en Schouten aanwezig. Ook staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken, VVD), en ministers Hugo de Jonge (Volkshuisvesting, CDA) en Rob Jetten (Klimaat, D66) schoven aan. Staatssecretaris Maarten van Ooijen (Jeugdzorg, ChristenUnie) was erbij, zoals tot nu toe bij alle gesprekken die al maanden onder leiding van justitieminister Dilan Yeilgöz worden gevoerd.

Het tempo van die bijeenkomsten is de laatste tijd flink opgevoerd. Deze week staan drie overleggen gepland. Er liggen inmiddels concrete maatregelen op tafel die de afgelopen maanden door ambtenaren zijn uitgewerkt. Nu moeten politieke keuzes worden gemaakt.