Nederlandse regering blijft overeind na opstappen staatssecretaris: ‘Er was geen sprake van racisme in het kabinet’

Na topoverleg is de val van de Nederlandse regering afgewend. Het kabinet-Schoof kan doorgaan. Staatssecretaris Achahbar stapt zoals aangekondigd op, maar de andere leden van haar partij NSC blijven aan, en de regering behoudt zo haar meerderheid. ‘Er is en was geen sprake van racisme in het kabinet of de fracties’, benadrukte premier Dick Schoof enkele keren.

Staatssecretaris voor Toeslagen en Douane Nora Achahbar, zelf van Marokkaanse afkomst, kon niet langer leven met de harde toon van collega-ministers over mensen met een islamitische of migratieachtergrond. Felle uitspraken tijdens een kabinetszitting over de verantwoordelijken voor het geweld tegen Israëlische voetbalsupporters in Amsterdam maakten de maat voor haar vol. Toen NSC-collega’s in het kabinet Achahbars onvrede bleken te delen en overwogen haar voorbeeld te volgen, bracht dat het kabinet vrijdag aan het wankelen. De leiders van de vier regeringspartijen VVD, PVV, NSC en BBB en de top van het kabinet hebben een uitweg gevonden uit die crisis.

Op een persconferentie legde premier Dick Schoof uit dat de vier coalitiepartners ‘het vertrouwen hebben uitgesproken om met elkaar verder te gaan’. ‘De mededeling over het ontslag kwam onverwacht en heeft mij en de andere bewindspersonen geraakt, maar uiteraard kan het kabinet enkel maar haar beslissing respecteren’, zegde hij ook.

Over racistische uitspraken, waarover eerder in de pers werd bericht, wilde de premier zich niet uitspreken. ‘Het kabinet wil kabinet zijn van alle Nederlanders en zal dat ook blijven. Er is en was geen sprake van racisme in het kabinet of de fracties.’

‘Staatsgeheim’

Volgens de media zouden de afgelopen weken in de ministerraad uitspraken zijn gedaan over onder meer ‘kutmarokkanen’ en ‘halalvreters’ en het ‘pus’ van het antisemitisme dat in de samenleving zit. Premier Schoof wilde geen commentaar geven over wat er eventueel gezegd zou zijn, en bleef op vragen van journalisten antwoorden met zijn oneliner over het feit dat er geen racisme is binnen het kabinet en de fracties.  Hij verklaarde ook dat wat gezegd wordt tijdens de ministerraad staatsgeheim is, en dat hij voor dit incident geen uitzondering zal maken door de notulen vrij te geven.

Ook de vier partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB wilden vrijdagnacht aan de aanwezige pers geen commentaar geven over wat er werd gezegd. Wel toonden ze zich blij dat ze door een ‘moeilijk moment’ zijn geraakt en dat het kabinet kan verder doen. Schoof zei tijdens zijn persconferentie ook dat men ‘altijd sterker uit een crisis komt.’

Wie Achahbar zal vervangen, is nog niet bekend. Koning Willem-Alexander heeft haar ontslag ondertussen aanvaard.

‘Polarisatie is gevaarlijk’

In een brief aan de Tweede Kamer meldt Achahbar dat ze met pijn in het hart om ontslag heeft gevraagd.

‘De polariserende omgangsvormen van de afgelopen weken hebben een zodanige impact op mij gehad dat ik mijn positie als staatssecretaris van dit kabinet niet langer effectief kan en wil vervullen.’

‘Polarisatie in de samenleving is gevaarlijk omdat het de onderlinge verbondenheid tussen mensen ondermijnt’, schrijft ze in de beknopte brief. ‘Daardoor gaan we elkaar zien als tegenstanders in plaats van als medemensen. Polarisatie creëert een kloof die wederzijds begrip en respect verstoort en waardoor vreedzaam samenleven steeds moeilijker wordt. Wanneer we elkaar niet meer kunnen horen of begrijpen, raken we verstrikt in vijandigheid. Op die manier kunnen we ook niet meer werken aan gemeenschappelijke doelen.’

Achahbar accepteerde het staatssecretariaat om toeslagenouders te helpen. Ze voelde naar eigen zeggen ‘een sterke intrinsieke motivatie om rechtvaardigheid, menselijkheid en vertrouwen terug te brengen binnen de overheid’. Ze noemt het toeslagenschandaal, waarbij ouders onterecht beschuldigd werden van fraude waardoor hun toeslagen werden teruggevorderd, ‘een tragisch verhaal van onrecht, indirecte discriminatie en onterechte beschuldigingen van fraude’.