Hadja Lahbib is door voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen voorgedragen als Eurocommissaris voor Crisisbeheer, Humanitaire hulp en Gelijkheid. Een erg invloedrijke positie is dat niet, en de Arizona-partijen mogen daarvoor de hand in eigen boezem steken.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, stelde dinsdag haar team van kandidaat-Eurocommissarissen voor aan het Europees Parlement en de verzamelde pers in Straatsburg. Begin september stuurde België afscheidnemend minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) het veld in. Zij wordt door Von der Leyen voorgedragen als kandidaat-Eurocommissaris voor Crisisbeheer en Humanitaire Hulp enerzijds en Gelijkheid anderzijds. Lahbib kan zich nu beginnen voor te bereiden op de hoorzittingen in het Europees halfrond – een noodzakelijke horde om het tot in de équipe-Von der Leyen te schoppen.
Voor Lahbib lagen er de voorbije weken twee mogelijke portefeuilles op tafel, zo valt in haar omgeving te horen: Internationale Partnerschappen of Crisisbeheer en Humanitaire Hulp – het werd dus dat laatste. Met 866 personeelsleden in 2023 is die afdeling de tiende grootste van de Commissie, met een budget van een kleine twee miljard euro per jaar verre van de kleinste. Gezien het toenemende aantal klimaatrampen, hongersnoden en gewapende conflicten zal Lahbib, die als buitenlandminister ook verantwoordelijk was voor het Belgische B-FAST-team, de komende vijf jaar voldoende weten wat doen, rechtstreekse impact voelen en met momenten zichtbaarheid kunnen verwerven.
Tijdens haar vijfjarige mandaat, tenminste als Lahbib de hoorzitting overleeft, zal de MR-politica zich onder meer moeten bezighouden met de coördinatie van Europese hulpacties en de uitbouw van strategische reserves, zodat de Europese hulp zowel globaal als in Europa snel en adequaat kan worden ingezet. Voor bosbranden in onder meer Zuid-Europa zal de MR-politica bijvoorbeeld kunnen voortbouwen op de bestaande poule van blusvliegtuigen en reddingshelikopters die de Unie sinds 2019 heeft aangelegd – dit jaar werden er nog akkoorden gesloten om twaalf extra blusvliegtuigen aan te kopen. Ook zal ze betrokken zijn bij de levering van elektriciteitsgeneratoren aan Oekraïne.
Een vergiftigd geschenk is haar portefeuille dus niet noodzakelijk.
‘Het Belgisch getreuzel en gemarchandeer heeft ons helaas opgezadeld met een zwakke portefeuille voor Lahbib.’
Belangen
Er is evenwel een grote maar. Haar portefeuille is beleidsmatig weinig relevant in vergelijking met uitbreiding, budget, migratie, concurrentie, industrie, enzovoort. Humanitaire hulp is namelijk gebonden aan strikte regels waar nauwelijks politieke beslissingen aan voorafgaan. Terwijl Lahbib ad hoc zal moeten reageren op rampen van alle aard, werken andere commissarissen voorstellen uit die tot Europese wetgeving leiden. En daar waar humanitaire hulp wél politiek wordt, zoals toegang tot ramp- of conflictgebieden, komen vaak andere Eurocommissarissen in het spel – denk aan de Hoge Buitenlandvertegenwoordiger bij oorlogen, de gezondheidscommissaris bij pandemieën of Von der Leyen zelf als het écht om de knikkers gaat.
Nee, een impactvolle politieke koers uitstippelen zal Lahbib niet kunnen doen, tenzij ze strategisch zaken naar zich toe kan trekken.
In principe dienen Eurocommissarissen uitsluitend het Europese belang en niet dat van hun thuisland – om die reden leggen ze aan het begin van hun mandaat een eed van onafhankelijkheid af. Vanuit die optiek zou het voor België eigenlijk niet mogen uitmaken welke portefeuille ons land toebedeeld krijgt. Dat is de theorie, in de praktijk onderhouden Eurocommissarissen vaak een strakke lijn met hun hoofdstad. Om die reden eisen én krijgen grootmachten Duitsland, Frankrijk, Spanje of Italië vrijwel steeds een belangrijke portefeuille – de Franse president Emmanuel Macron was deze week nog bereid om een andere Franse kandidaat voor te dragen in ruil voor een belangrijkere post.
Met Humanitaire Hulp en Crisisbeheer krijgt België een lichte post die niet noodzakelijk aansluit bij ’s lands belangrijkste prioriteiten – denk maar aan competitiviteit, begroting, industrie. ‘De portefeuille van Lahbib is niet de zware post waarop België zou moeten hopen. Door getalm in de keuze hebben we kansen gemist’, aldus Europarlementslid Wouter Beke (CD&V). ‘Het Belgisch getreuzel en gemarchandeer heeft ons helaas opgezadeld met een zwakke portefeuille voor Hadja Lahbib. We laten ons de kaas van het brood eten’, meent Groen-Europarlementslid Sara Matthieu. ‘Politiek gezien is dit irrelevant’, zegt een Europese diplomaat.
Vloeken
Uiteraard is dat alles niet de verantwoordelijkheid van Lahbib zelf. Met de portefeuille geeft Von der Leyen de vijf Arizonapartijen een flinke tik op de vingers. Met reden. Geen enkele van de vijf ging vol overtuiging voor de prestigieuze functie, waardoor de keuze bij MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez kwam te liggen. Bouchez kapittelde afscheidnemend Eurocommissaris Didier Reynders, droeg vervolgens slechts één naam voor en deed dat bovendien ook nog eens enkele dagen te laat. Naar eigen zeggen stond Bouchez intensief in contact met Von der Leyen, maar wat dat dan concreet heeft opgeleverd, is onduidelijk.
Vermoedelijk hebben Reynders (MR), staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor (CD&V) en minister voor Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) vandaag eens flink gevloekt. Die laatste werkte tijdens het Belgische EU-voorzitterschap enkele succesvolle gezondheidsinitiatieven uit en was persoonlijk best geïnteresseerd in die portefeuille, maar ziet die nu terechtkomen bij een balsturige Hongaar. De Moor op haar beurt kreeg nog voor Lahbibs kandidatuur de niet onbelangrijke Europese post van Binnenlandse Zaken aangeboden, Reynders tot slot had vermoedelijk een zwaardere portefeuille gekregen dan Lahbib.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier