‘Meer transparantie kan nooit kwaad: ook het geld van de Europese begroting komt uiteindelijk van de belastingbetaler’

Partijfinanciering is een heikel thema. Ook de Europese politieke partijen worden gesubsidieerd met belastinggeld.

De gulle partijfinanciering is in ons land al langer een kwestie. De regering-De Croo nam zich voor om daar iets aan te doen, maar daar kwam niets van. De dotatie aan de politieke partijen bedraagt nog steeds 75 miljoen euro per jaar. Daar moeten nog de lonen van de parlementaire medewerkers worden bijgeteld, die meer en meer voor de partij werken. Dat is nog eens 85 miljoen euro, zodat de totale overheidssubsidiëring van de politieke partijen neerkomt op jaarlijks 160 miljoen euro. Een volgende regering kan weer de goede voornemens formuleren dat ze daar iets aan gaat doen.

Zondag gaan we ook stemmen voor het Europees Parlement, en de Europese politieke partijen worden gefinancierd uit de Europese begroting. Dat was niet altijd het geval. Aanvankelijk waren ze voor geld aangewezen op de moederpartijen in de lidstaten en de fracties in het Europees Parlement. Pas in 2014 kwam er een regeling voor de financiering van de Europese politieke partijen en hun politieke stichtingen. In tegenstelling tot vele andere landen kennen we in België zulke stichtingen niet, maar zij maken analyses en leveren bijdragen tot het debat.

In 2024 kregen de Europese politieke partijen 50 miljoen euro uit de EU-begroting en de stichtingen 24 miljoen, zo blijkt uit het net verschenen boek De begroting van de Europese Unie door Herman Matthijs (VUB en UGent). De Europese Volkspartij bijvoorbeeld ontving in 2023 12,5 miljoen euro en haar stichting 6,2 miljoen. De Europese Socialistische Partij 10 en 5 miljoen. Het liberale ALDE 5,2 en 2,6 miljoen. De Europese groenen 4,5 en 2,2 miljoen. Enzoverder. De bijdragen mogen alleen gebruikt worden voor werkingskosten en niet om geld of natura toe te kennen aan een lid of werknemer of om referendumcampagnes te financieren.

Ook de fracties in het Europees Parlement, die het dagelijkse werk doen, krijgen geld uit de EU-begroting: 85 miljoen is voorzien voor de secretaris-generaal en de fracties, en nog eens 67 miljoen voor de lopende huishoudelijke uitgaven en de uitgaven die verband houden met de politieke en voorlichtingsactiviteiten van de fracties.

De Europese politieke partijen en stichtingen mogen ook giften ontvangen, beperkt tot een maximum van 18.000 euro per jaar per donor. In 2023 gaven bedrijven als AT&T, Janssen Pharma, Amazon, Microsoft en Vodafone giften en Matthijs merkt op dat die ‘geconcentreerd zitten bij drie ideologische groepen: de conservatieven, de christendemocraten en de liberalen’.

Ook over het geld voor de Europese politieke partijen en hun stichtingen is wat te doen, nog niet bij het grote publiek, wel in het Europees Parlement, waar bijvoorbeeld aangedrongen wordt op meer transparantie. Dat kan nooit kwaad, want ook het geld van de Europese begroting komt uiteindelijk van de belastingbetaler.