Josep Borrell wil Europees defensiemechanisme, want ‘de oorlog gloort aan de horizon’

De hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid Josep Borrell heeft dinsdag opgeroepen tot de oprichting van een Europees financieel mechanisme gewijd aan veiligheid en defensie. ‘De oorlog gloort aan de horizon’, zei hij. ‘Poetin gaat niet morgen starten tegen ons, maar we mogen de werkelijkheid niet ontkennen.’

Borrell waarschuwde dinsdag op het New Economy Forum in Brussel voor een wissel van de macht in het Witte Huis volgend jaar. Volgens hem zal de ‘Amerikaanse paraplu’ die Europa beschermt sinds de Koude Oorlog, niet eeuwig open blijven. 

‘We moeten onze eigen capaciteit opbouwen om actie te ondernemen en ons te beschermen’, benadrukte hij. De toenemende concurrentie tussen de grootmachten, hoogoplopende conflicten tussen staten, de militarisering van economische afhankelijkheden, cyberoorlogen en desinformatie maken dan ook allemaal deel uit van de Europese realiteit. 

Borrell stelt ook dat de NAVO altijd ‘absoluut onvervangbaar’ zal blijven, maar binnen het bondgenootschap moet een ‘Europese pijler’ opgericht worden met het oog op de existentiële dreiging waarmee de EU wordt geconfronteerd. Dat zou mogelijk zijn via een intergouvernementeel financieel instrument vergelijkbaar met het mechanisme dat op poten werd gezet tijdens de financiële en monetaire crisis van 2008-2011.

Volgens Borrell is de EU beland een nieuwe fase van haar ontwikkeling, die van de creatie van een Europa van defensie. Hij voorspelt een competitie tussen de Europese instellingen rond dat thema tijdens de volgende legislatuur. De Europese Commissie zal pleiten voor de toekenning van meer bevoegdheden aan de EU, terwijl de lidstaten terughoudend zullen zijn om hun soevereiniteit af te geven. 

(Lees verder onder de preview)

‘De oorlog in Oekraïne heeft de wereld laten zien zoals hij is en niet zoals we wilden dat hij zou zijn (…) De mogelijkheid van een intense conventionele oorlog in Europa is niet langer een fantasie We moeten er alles aan doen om die te voorkomen’, aldus Borrell. Hij herinnerde er ook aan dat de Russische militaire machine “op volle capaciteit” draait en de totale asymmetrie onthult tussen Rusland en Oekraïne.

Borrell betreurt dan ook dat de westerse bondgenoten terughoudend zijn om de luchtafweersystemen te leveren die Kiev zo nodig heeft om Russische raketten tegen te houden. Het is dan ook ‘onvoorstelbaar’ dat het Westen, dat honderd Patriot-systemen bezit, niet in staat is om die te leveren. ‘We moeten ook praten over onze industriële capaciteit om meer munitie te produceren’, aldus Borrell nog.

De Europese Commissie heeft begin maart haar industriële defensiestrategie gelanceerd. Ze roept de lidstaten op om tegen 2030 de helft van hun budget voor militaire aankopen te investeren binnen Europa. Vandaag gebeuren acht op de tien wapenaankopen buiten Europa, en tachtig procent van die aankopen komt uit de Verenigde Staten. ‘We kunnen ons die afhankelijkheid niet veroorloven’, besluit Borrell.