‘Is Parijs bereid om zijn nucleaire macht te delen met Europa?’

Professort Herman Matthijs staat stil bij idee om Frankrijk een meer prominente rol te laten spelen als het gaat over de militaire verdediging van Europa.

De laatste weken wordt het idee geopperd om Frankrijk een grotere rol te laten spelen in de militaire verdediging van Europa, omdat de Franse kernmacht (Force de Frappe) een volledig onafhankelijke nucleaire afschrikkingsmacht is. Met ruim 290 kernwapens (ballistisch, kruisraketten, neutronenbom, strategische en tactische raketten) en met als speerpunt de vier ballistische onderzeeboten plus de luchtcomponent met de Rafale N vliegtuigen, zou Frankrijk die rol wel kunnen spelen.  

Om op mondiaal vlak op de eerste rij mee te spelen zou deze Franse kernmacht een aantal extra van deze duikboten nodig hebben. De kostprijs van dergelijke nucleaire ballistische duikboten situeert zich op ruim 5,5 miljard euro.   

Maar de vraag is of Parijs bereid is om zijn nucleaire macht te delen met Europa?    

Standpunten  

Marine Le Pen en haar partij Rassemblement National wil weg uit het militair gedeelte van de NAVO, de SHAPE. Dat zou inhouden dat het Franse leger dan niet meer onder het geallieerd commando staat.  

Hiermee staat het Rassemblement National op de lijn van President De Gaulle. Die heeft de Franse kernmacht opgericht om Frankrijk te verdedigen. En dat Franse gebied is mondiaal erg groot met delen van Europa, het Caribisch gebied, Guyana, eilanden in zuid Oost-Afrika en eilandjes voor de oostelijke kust van Canada en ook nog diverse eilanden in het zuidelijk deel van de Stille Oceaan. Met dit standpunt van het Rassemblement National komt men niet verder in de uitwerking van een Europese kernmacht.  

De linkse leider Jean-Luc Mélenchon wil de Force de Frappe afschaffen en Frankrijk volledig wegtrekken uit de NAVO. Dat brengt dus niets bij aan de EU-verdediging.  

De huidige President Emmanuel Macron wil in de NAVO blijven en pleit al langer voor een Europese defensie. Maar het Franse staatshoofd wil de macht over de Force de Frappe niet afgeven aan Europa.  

Recent stelde Macron wel dat hij bereid is om de Franse nucleaire paraplu ook te laten gelden voor andere EU-landen. In die landen zouden dan Franse kernwapens en Franse vliegtuigen worden gestationeerd. Maar zij blijven volledig onder het bevel staan van Frankrijk. Met andere woorden, dat is helemaal geen opening naar een EU-kernmacht. Trouwens, Frankrijk is ook nooit bereid gevonden om zijn vaste zetel met vetorecht in de VN-veiligheidsraad over te dragen aan de Unie.  

2027 

In mei 2027 zijn er opnieuw Franse presidentsverkiezingen. Macron kan grondwettelijk geen kandidaat meer zijn, want artikel 6 van de Franse grondwet stelt dat men maar twee termijnen na elkaar staatshoofd kan zijn van de vijfde republiek.  

Maar er is nog artikel 11 van deze grondwet. Dat laat de President toe om een wijziging aan de grondwet voor te stellen aan de kiezers via een referendum. Is dat het mogelijkse geheime wapen van Macron? Ingevolge de internationale geopolitieke toestand is de populariteit van Macron de laatste weken terug gestegen. 

In ieder geval is dit referendum zijn enige kans om de huidige regelgeving te veranderen, want een parlementaire meerderheid gaat hij nooit vinden om het bedoelde grondwetsartikel te wijzigen in zijn voordeel. 

Daarnaast is er de gerechtelijke uitspraak over Marine Le Pen, die haar uitsluit van deelname aan de presidentsverkiezingen. Maar de jonge Rassemblement National-leider Jordan Bordella zal hetzelfde standpunt verdedigen als Le Pen. En ook Mélenchon blijft in de running. De hamvraag is wat er gaat gebeuren met de huidige President? 

Conclusie 

Het idee om Frankrijk een rol te laten spelen in de Europese militaire verdediging is theoretisch interessant te noemen. Maar de voorgaande bemerkingen onderlijnen ook de mogelijke risico’s van dit verhaal. De cruciale vraag is of Frankrijk bereid zou zijn om van zijn nucleaire afschrikkingsmacht een EU-verhaal te maken. Het antwoord hierop is duidelijk: ‘NO’.