Sinds een jaar groeit in Brussel een netwerk van schimmige radicaal-rechtse en conservatieve mediaprojecten. De Hongaarse premier Viktor Orbán ziet dat graag gebeuren en legt er zelfs geld voor op tafel.
Woensdagavond 21 juni. In de Troonstraat in Elsene, op een boogscheut van de Europese instellingen, verzamelt een kransje lobbyisten, zelfverklaarde journalisten en Europarlementsleden van de radicaal-rechtse partij Zweden Democraten. Ze zijn daar voor een bijeenkomst van de informele netwerkorganisatie Brussels Liberty Network, die enkele keren per jaar verzamelt. Er is een hapje en een drankje – nu ja, ze moeten naar de nachtwinkel omdat er te weinig bier voorzien is.
Er hangt die avond iets in de lucht, vertelt een aanwezige: ‘Nu rechts en extreemrechts in Europa aan populariteit winnen, kijken de gasten hoopvol uit naar de Europese verkiezingen van volgend jaar. Eindelijk gedaan met het de facto cordon sanitaire in het Europees Parlement.
Bovendien gaat het Europees voorzitterschap eind 2024 en begin 2025 naar respectievelijk Hongarije en Polen, lidstaten met conservatieve regeringen. Zoiets geeft moed.’ Dat de Poolse en de Hongaarse regering in eigen land de rechtsstaat afkalven en Europese middelen systematisch misbruiken, is voor de aanwezigen in het beste geval bijzaak.
(Lees verder onder de preview)
Het was niet zomaar een avondje uit onder gelijkgestemden. Het afgelopen jaar is in Brussel een netwerk ontstaan van rechtse nationaalconservatieven en libertaire krachten. Sommige onder hen werken sinds kort in de Brusselse mediabubbel. De Hongaarse regering van premier Viktor Orbán legt daarvoor geld op tafel.
Pieter Cleppe, de man die iedereen kent
De organisator van het evenement in Elsene is de Belg Pieter Cleppe. Hij is de neef van oud-premier Guy Verhofstadt en werkte eerder voor staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging Vincent Van Quickenborne. Cleppe is geen beroepsjournalist maar werkt sinds 2021 als hoofdredacteur van de Europese nieuwswebsite Brussels Report. In die hoedanigheid ontving hij in 2021 minstens 15.000 euro belastinggeld van het extreemrechtse Duitse AfD-Europarlementslid Gunnar Beck voor een studie over een Europees burgerpanel, waarin hij zijn opdrachtgever bewierookte.
Met Brussels Report wil Cleppe ‘een alternatief bieden voor de dominante EU-consensus’, aldus zijn Engelstalige website. Hij heeft een aanzienlijk netwerk: recent nam een consultancyfirma hem op in de top 20 van Europese Twitterinfluencers, hij is geregeld te gast in media zoals Knack, Euronews en Al Jazeera. Eerder was hij de chef van Open Europe Brussels, de Belgische poot van een Britse pro-Brexitdenktank. Op Cleppes website adverteren Europarlementsleden van de radicaal-rechtse Zweden Democraten, eind juni eveneens present in Elsene. Cleppe is verbonden aan de Amerikaanse denktank Property Rights Alliance van Lorenzo Montanari, die geregeld voor Brussels Report schrijft.
Carl Deconinck, de bokser van Schild & Vrienden
Een andere aanwezige op het netwerkevenement in Elsene is voormalig N-VA-parlementair medewerker Carl Deconinck. Hij organiseerde vroeger bokslessen voor het extreemrechtse Schild & Vrienden en was ook hoofdredacteur van het rechts-conservatieve medium PAL NWS. Dat Deconinck op het evenement verscheen, was allesbehalve toeval: hij kent Cleppe sinds 2011, toen hij stage liep bij de Brexitdenktank Open Europe Brussels. Beiden schrijven ook geregeld voor de Vlaams-nationalistische website Doorbraak. Vorig jaar interviewde Deconinck Cleppe nog voor ’t Pallieterke, de gedrukte versie van PAL NWS, over onder meer ‘Europese elites en hun linkse dogma’s’.
Ook Deconinck is sinds kort actief in de Brusselse mediabubbel, voor de gloednieuwe nieuwswebsite Brussels Signal, dat om de hoek van het Europees Parlement een redactie heeft. Op dat platform publiceert Deconinck dagelijks tot wel zeven artikels over Europese politiek. Niet zelden is VB-Europarlementslid en Orbánaanhanger Tom Vandendriessche de geïnterviewde, Deconinck kent Vandendriessches assistent van bij de studentenclub KVHV, Pal NWS en Schild & Vrienden. Net zoals Brussels Report wil ook Brussels Signal ‘het Europese medialandschap grondig door elkaar schudden’, aldus hoofdredacteur Michael Mosbacher. Mosbacher is met Brussels Signal niet aan zijn proefstuk toe in de mediawereld: enkele jaren geleden stichtte hij met behulp van een steenrijke sponsor van de Brexitcampagne het conservatieve medium The Critic, waarvoor Cleppe geregeld schrijft.
Patrick Egan, de link met Hongarije
Met een televisiestudio en een startkapitaal van 275.000 euro is Brussels Signal ambitieus aan zijn opdracht begonnen, maar voorlopig komt het medium met een vierhonderdtal volgers op X moeilijk van de grond. Het verdienmodel is onduidelijk: Brussels Signal is advertentievrij en biedt geen registraties of abonnementen aan. Waar vinden ze dan wel geld? Via een tussenvennootschap is Brussels Signal eigendom van het Hongaarse Remedia Corp Kft. van de Amerikaanse ondernemer Patrick Egan. Met zijn communicatiebedrijf FWD Affairs werkte Egan eerder voor de Hongaarse premier Orbán en diens Fideszpartij in het Europees Parlement. Daarvoor ontving Egan, die in Boedapest woont en volgens Hongaarse media getrouwd is met een Fideszpolitica, in drie jaar tijd 120.000 euro Europees belastinggeld.
Egan en Cleppe kennen elkaar: Egan vroeg Cleppe om advies bij de oprichting van Brussels Signal en op aanraden van Cleppe nam hij Deconinck in dienst. In 2018 richtte hij Remix News op, dat in het Engels bericht over de Visegrádlanden – Hongarije, Polen, Tsjechië en Slovakije. Vaak hebben de artikels een nationalistisch-conservatieve invalshoek en zijn ze overgoten met een antimigratiesaus. Remix News wordt gefinancierd door de Hongaarse Batthyány Lajos Stichting, die van de regering-Orbán miljoenen euro’s ontvangt om onder meer conservatieve media in Hongarije en Europa te steunen.
Of dat ook bij Brussels Signal gebeurt, is onduidelijk: hoofdredacteur Mosbacher antwoordde niet op onze vragen over het financieringsmodel van de website. Die heeft wel een ideologische invalshoek die nauw aansluit bij de lijn van de regering-Orbán. Die is meestal dezelfde: overbetaalde Europese elites storten met hun dogmatisch-groene, migratievriendelijke en antichristelijke politiek de Europese natiestaten onherroepelijk in verval. Deconinck is niet de enige bij Brussels Signal met zulke ideeën. Zo werkt zijn collega Peter Caddle ook voor de Britse poot van het Amerikaanse platform Breitbart, een extreemrechtse nieuwswebsite die niet vies is van regelrechte complottheorieën.
Lorenzo Montanari, van Washington tot Boedapest
Terug naar Elsene, 21 juni. Cleppe is niet de enige drijvende kracht achter het netwerkevenement. Medeorganisator is Lorenzo Montanari, de eerder genoemde directeur van denktank Property Rights Alliance, die in Washington DC geregistreerd staat. Net zoals Cleppe en Deconinck is Montanari ook bij de Europese media actief. Naast zijn sporadische activiteiten voor Brussels Report is hij bestuurslid bij The European Conservative, een halfjaarlijks Hongaars conservatief-nationalistisch blad. Dat opende in januari een kantoor in Brussel en heeft zijn hoofdzetel in Boedapest, op enkele kilometers van het moederbedrijf van Brussels Signal.
De Hongaarse hoofdstad is niet de enige schakel tussen Brussels Signal en The European Conservative. Die laatste wordt namelijk gefinancierd door de Batthyány Lajos Stichting, het mediavehikel van de regering-Orban dat ook Remix News van Brussels Signal-eigenaar Egan spijst. In de adviesraad van The European Conservative zit de Française Anne-Elisabeth Moutet, een vaste columniste voor Brussels Signal. De Ierse journalist Tadhg Pidgeon maakte op zijn beurt in het voorjaar de overstap van The European Conservative naar Brussels Signal.
En ook The European Conservative volgt de politieke lijn van de Hongaarse regering. Hoofdredacteur Alvino-Mario Fantini schreef recent een lofrede over Orbán, die volgens hem ‘in tegenstelling tot andere Europese leiders wél een langetermijnvisie heeft’ en ‘geen hoogmoed kent’. Ook Cleppe, die Fantini al meer dan tien jaar kent, schrijft geregeld voor The European Conservative. Onlangs nam hij in Brussel deel aan een panel van The European Conservative over onder meer ‘de verborgen agenda van de Europese Unie’. Aan andere panels van The European Conservative nam dan weer een van de eerder vernoemde radicaal-rechtse Zweedse Europarlementsleden deel.
Viktor Orbán, de gulle suikeroom
Met media zoals Brussels Signal en The European Conservative lijkt de Hongaarse regering niet aan haar proefstuk toe om haar conservatieve en soms antiliberale ideeën in Europa te verspreiden. In 2019 registreerde de Hongaarse ambassadeur in Londen het Viségrad 4 News Agency (V4NA). Zo’n activiteit zit doorgaans niet in het takenpakket van een topdiplomaat. Het blijft niet bij media alleen: in november 2022 opende in Brussel een bureau van het Mathias Corvinus Collegium (MCC). Die regeringsgetrouwe denktank is in Boedapest op hetzelfde adres gevestigd als The European Conservative en wordt bovendien geleid door de invloedrijke politieke directeur van Viktor Orbán.
‘Na Hongarije richt Orbán zijn pijlen nu op Brussel’, vertelt de onafhankelijke Hongaarse onderzoeksjournalist Márton Sarkadi Nagy. ‘In zijn zoektocht naar een nieuwe Europese fractie en met het oog op de Europese parlementsverkiezingen probeert Orbán met zulke media en organisaties zijn netwerk, denkbeelden en invloed in Brussel uit te breiden.’ Ook in de Brusselse bubbel blijft Brussels Signal niet onopgemerkt. ‘Normale nieuwspublicaties hebben abonnees achter een betaalmuur, advertenties en mensen die tijdschriften en kranten kopen’, vertelt Dafydd ab Iago, voorzitter van de vereniging voor buitenlandse journalisten in Brussel. ‘Onduidelijke financiering en een voortdurende stroom van politiek gekleurde berichtgeving roepen vragen op over buitenlandse inmenging. Het meest verdacht zijn websites die eigendom zijn van bedrijven die in België gevestigd of actief zijn, maar worden gefinancierd door personen die banden hebben met buitenlandse regeringen.’
Op die manier ontstaat er in Brussel een schakel tussen een economisch libertaire strekking en nationaal-conservatieve krachten. Dat is volgens Cleppes collega Montanari ook de bedoeling: om vrijemarktpolitiek na te streven gelooft hij in een samenwerking tussen libertairen en nationaalconservatieven, zelfs al neemt die laatste groep het in sommige landen niet zo nauw met het respect voor de rechtsstaat. Pieter Cleppe laat aan Knack weten dat er voor hem alleen kan samengewerkt worden met mensen die de rechtsstaat wél respecteren en dat het Brussels Liberty Network enkel een brede beweging van klassiek-liberale, conservatieve en centrumrechtse krachten wil samenbrengen. Wel stelt hij dat de kans bestaat dat hij binnenkort voor Brussels Signal zal schrijven.
Reactie Tom Vandendriessche:
In het artikel ‘Het Brussels vriendenclubje van suikeroom Viktor Orban’ dat verscheen op knack.be op 15 oktober en in gedrukte versie op 18 oktober wordt gesteld dat ik een “Orbanaanhanger” zou zijn en “niet zelden” de geïnterviewde ben in artikels van de nieuwswebsite Brussels Signal. Ik zou niet weten waarom een Vlaams politicus omschreven zou moeten worden als een aanhanger van een Hongaars politicus. Zo verschillen de Hongaarse premier en mijn partij van mening over bijvoorbeeld de toetreding van de Balkanlanden tot de EU. Ik weiger wel mee te doen aan de diabolisering door Knack van een democratisch verkozen staatshoofd. Van de bijna 450 artikels die tot op heden op Brussels Signal verschenen zijn van de hand van Carl Deconinck is er slechts één waarin ik om een reactie gevraagd wordt. De uitspraak dat ik “niet zelden” de geïnterviewde ben is dus eveneens compleet uit de lucht gegrepen. Maar toch is de auteur Kamiel Vermeylen er op gebrand om mij omwille van dat ene artikel in een verzonnen samenzwerend netwerk te plaatsen. Dat is geen ernstige journalistiek, maar manipulatie en desinformatie.
Tom Vandendriessche, Europees Parlementslid (Vlaams Belang)
Naschrift Kamiel Vermeylen:
Vlaams Belang-Europarlementslid Tom Vandendriessche vindt zichzelf geen ‘Orbánaanhanger’. Van de 35 tussenkomsten die hij dit mandaat in het Europees halfrond deed, nam Vandendriessche het vier keer expliciet voor Orbán op. Hij stemt tegen resoluties die de autoritaire greep van Orbán in Hongarije veroordelen, sancties vindt hij ‘een schande’. Vandendriessche meent dat Hongarije een volwaardige democratie is, ondanks dat Orbán de media naar zijn hand zet, zijn oligarchenclub aan Europees belastinggeld helpt, kieswetten in zijn voordeel aanpast, etc. Vandendriessche, wiens assistent met Schild & Vrienden Orbán bezocht, werd door Brussels Signal-redacteur Carl Deconinck inderdaad een keer geïnterviewd, wel wordt hij er vaak geciteerd, onder meer door Deconinck.
Democratie onder druk
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
