‘Het is vijf voor twaalf voor de Europese competitiviteit’

Aan de vooravond van het laatste politieke werkjaar van deze Commissie maken Europees parlementsleden Geert Bourgeois en Johan Van Overtveldt (N-VA) zich grote zorgen over de staat van de Europese competitiviteit, het gebrek aan inspiratie en vooral daadkracht van de Europese Commissie. ‘Op deze manier dreigt de Unie zichzelf buitenspel te zetten op het toekomstige geopolitieke toneel. Onze toekomstige welvaart staat op de helling.’

Tegenvallende groeicijfers, hoge inflatie, geopolitieke spanningen, protectionistische tendensen, … Onze Europese welvaart komt steeds meer onder druk te staan. In deze geopolitiek onstabiele tijden dient de EU haar ‘core’ net nog meer te versterken om een tik van buitenaf beter te kunnen opvangen.

De Europese Unie moet haar kerntaak om burgers en bedrijven te beschermen ter harte nemen en daadkracht tonen. Zij moet stabiliteit garanderen, over de beleidsdomeinen heen.  Gaande van geopolitieke afwegingen, over het beschermen van koopkracht, tot het aantrekken en vasthouden van investeringen.

De EU is daar onvoldoende in geslaagd.  Meer nog, ze heeft de onzekere context versterkt, onder andere door de Green Deal waarvan ze de verantwoordelijkheid en grote kosten afwentelt op haar burgers en bedrijven.  Of door zich vast te rijden in dogma’s en taboes, waardoor kernenergie bijvoorbeeld niet de plaats krijgt die ze verdient in een duurzame en solide energiemix. Willen we nog groeien en concurreren met de rest van de wereld, dan zullen we nog veel, heel veel energie nodig hebben.

Voor de toekomstige welvaart van open economieën zoals Vlaanderen is het van levensbelang dat we competitief blijven, maar een Europese competitiviteitsagenda blonk sinds de aanvang van deze Commissie uit in afwezigheid. Er was de Inflation Reduction Act (IRA) van de VS nodig om de Europese Commissie wakker te schudden. We zien bestaande bedrijven en nieuwe investeringen naar de VS trekken terwijl onze markt overspoeld wordt met goedkope Chinese producten. Het ‘Huis van de Europese Competitiviteit’ staat al een paar jaar in brand. Dat gaan we heus niet blussen met een rapport van Mario Draghi, zoals de Commissievoorzitter in haar jongste State of the Union aankondigde.

(Lees verder onder de preview.)

Pas nu, na vier jaar en nadat al heel wat schade is aangericht, komt deze Commissie aanzetten met een paar schaamlapjes; aankondigingen, dialogen en een gevraagd rapport over de toekomst van de Europese competitiviteit. Too little, too late. Al jaren hameren wij met N-VA vanuit het Europees Parlement op de noodzakelijke maatregelen.

1. Stop de regeldruk

De regeldruk voor onze ondernemers en burgers moet dringend verminderen. De ironie wil dat de Commissie nu een speciale gezant voor KMO’s zal aanstellen om de druk van de verslaggeving met 25% naar beneden te brengen, terwijl wij al jaren bij elke nieuwe wet KMO-vriendelijkheid en minder regeldruk vragen. Von der Leyen lijkt hiervoor de verantwoordelijkheid zelfs in de schoenen van de lidstaten te schuiven, maar het mag duidelijk zijn waar de extra regeltjes en rapportageverplichtingen vandaan komen. De Green Deal en de Fit for 55 alleen al bestaan uit meer dan 30 wetten… Ze zou er beter aan doen het ‘one in one out’ principe van de Commissie Juncker opnieuw ter harte te nemen. Laat elke nieuwe regel gepaard gaan met het schrappen van een oude regel en geef zo meer zuurstof en vertrouwen aan onze burgers en ondernemers.

2. Snellere vergunningen

Elk investeringsdossier, publiek en privaat, botst op ellenlange procedures, bezwaren en betwistingen. De vergunningsprocedures moeten sneller en eenvoudiger en niet alleen voor investeringen in het kader van de Green Deal.

3. EU-budget van de 21ste eeuw

Twee derde van het Europees budget gaat nog altijd naar cohesie en landbouw. Dat laatste zonder dat de boer er beter van wordt. Geef de boer een correcte prijs voor zijn goede waar.

Bovendien is de budgettaire context door de geopolitieke evoluties en de nasleep van de gezondheids- en energiecrisis drastisch gewijzigd.  Het Financieel Meerjarenkader (MFF) volstaat lang niet meer om alle deze –huidige en toekomstige- uitdagingen op te vangen en is dringend aan revisie toe. De focus moet liggen op onderzoek en ontwikkeling, innovatieve investeringen en grensoverschrijdende infrastructuur. We hebben nood aan een budget van de 21ste eeuw.

4. Voltooi, versterk en vrijwaar de interne markt

We vieren dit jaar 30 jaar interne markt. Die creëerde 56 miljoen jobs en 9 procent groei. Een voltooiing van de markt (energie, kapitaal, transport en digitale markt) zou nog eens 12 procent groei van het bbp opleveren.

De voltooiing van de interne markt moet bovendien samengaan met een betere handhaving. Het vrije verkeer van personen en goederen moet worden gewaarborgd. Feitelijk protectionisme van grote lidstaten kan geen plaats hebben in een interne markt. De Franse retail bijvoorbeeld weigert producten te verkopen die niet in Frankrijk geproduceerd zijn. Deze Commissie kijkt hier van weg.

Om net dat gelijk speelveld te beschermen is het cruciaal dat de Commissie de versoepeling van de staatsteunregels terugschroeft. Kleine lid- en deelstaten zoals Vlaanderen ondervinden hier nu al de gevolgen van: nieuwe, grote investeringen gebeuren nu in hoofdzaak in Frankrijk en Duitsland.   

5. Sluit meer handelsverdragen

Inzake handelsverdragen is het beleid van deze Commissie teleurstellend. Tot nu toe is alleen dat met Vietnam geratificeerd. We hebben dringend meer handelsverdragen nodig, onder andere om onze aanvoerlijnen te diversifiëren.

Om die aanvoer te verzekeren is een meer pragmatische houding noodzakelijker dan ooit. Het wordt steeds belangrijker om ook het geopolitieke, strategische belang af te wegen bij het sluiten van partnerschappen in plaats van eenzijdig de kar met allerlei voorwaarden te overladen.