‘Europa kijkt aan tegen een fenomenale uitdaging om zijn belangen beter te verdedigen’

Het is ontmoedigend dat we doorgaans een stap te laat komen – maar beter een stap te laat dan helemaal geen stap.

Deze week vielen Europese ambtenaren binnen in Nederlandse en Poolse kantoren van het Chinese bedrijf Nuctech. Ook al werden die invallen op voorhand doorgeseind aan de Chinese kamer van koophandel, toch blijven ze betekenisvol. Voor de eerste keer neemt Brussel zo krachtig de handschoen op tegen Chinese concurrentievervalsers. En bovenal: het doet dat op eigen initiatief.

Het is verbijsterend dat zo veel lidstaten Nuctech zo lang hebben gedoogd. Het bedrijf levert scanners aan onze havens en luchthavens. Voor een deel brengt dat onvermijdelijk risico’s mee op het gebied van dataveiligheid. Maar het belangrijkste probleem is dat het bedrijf een zoveelste voorbeeld is van concurrentievervalsing.

Want Nuctech maakt minstens onrechtstreeks deel uit van een constructie met staatsbedrijven. Dat familie van de vorige president bij het concern betrokken was, zegt al veel. Dankzij een voorkeursbehandeling kon het bedrijf in geen tijd meer dan 80 procent van de Chinese markt inpalmen. Buitenlandse bedrijven kregen amper nog kansen.

Dankzij die sterke binnenlandse positie kon Nuctech zijn apparaten ook bij ons tegen zeer voordelige prijzen aan de man brengen. Bezorgdheden over veiligheid werden, zoals vaak, door beleidsmakers weggewuifd. Ik herinner me nog goed een gesprek met een minister in België: ‘Je moet achter elk Chinees toestel geen Chinese spion zoeken.’ Hij had natuurlijk een punt. Maar scanners in havens en luchthavens zijn wel degelijk een risico, zoals nu ook een hoge douaneambtenaar erkent.

Het onderzoek van de Europese Commissie richt zich tegen mogelijke ongeoorloofde Chinese overheidssteun. Dat het daarbij een bedrijf als Nuctech op de korrel neemt, is al opzienbarend. Maar belangrijker is dat Europa niet heeft gewacht op een verzoek van een lidstaat of een bedrijf om dat te doen. Want die zijn traditioneel zeer bang voor Chinese vergelding.

We zijn er nog lang niet. Europa kijkt aan tegen een fenomenale uitdaging om zijn belangen beter te verdedigen. En het is soms ontmoedigend om vast te stellen hoe we doorgaans een stap te laat komen – maar beter een stap te laat dan helemaal geen stap.

Langzaam maar zeker rijpen de geesten en bereidt Europa zich voor op een zware economische krachtmeting. Het antisubsidieonderzoek tegen Chinese elektrische voertuigen zal daarbij erg belangrijk worden en aangeven hoeveel moed Europa werkelijk aan de dag kan leggen. Op vlak van buitenlandse handel, heeft de Europese Unie aanzienlijke bevoegdheden en als zij relevant wil blijven, moet zij die optimaal uitspelen.