‘Het heeft er alle schijn van dat het doek gevallen is voor Boris Johnson als politiek leider’, schrijft Lia van Bekhoven vanuit Londen. ‘Leek de oud premier een paar maanden geleden nog een kans te maken zijn plaats in Downing Street te heroveren, die deur ging deze week dicht.’
Boris Johnson zelf is niet veranderd, maar het tij is gekeerd. Woensdag werd hij verhoord door een parlementaire commissie over partygate; de borrels die in Downing Street plaatsvonden tijdens de lockdowns van corona. Partygate kostte Johnson zijn premierschap. De man die ooit als journalist door de Times ontslagen werd omdat hij voor de krant een verhaal uit zijn duim gezogen had, en later als kamerlid geroyeerd werd omdat hij beloftes aan zijn laars lapte, misleidde het parlement -tot verbazing van helemaal niemand- over feesten in Westminster, Londens politieke wijk.
Johnson werd de eerste regeringsleider van het VK die door de politie bekeurd werd. Hij had de lockdownregels geschonden. De geruchten over Abba-avonden in Downing Street, rolkoffers met alcohol en karaoke-machines bleken niet verzonnen. In juli stapten al bijna 60 ministers en fractieleden op, Johnson geen andere keuze latend dan het bijltje erbij neer te gooien en Downing Street te ontruimen. Nog voordat de verhuizers de Johnsons naar een nieuw verblijf gereden hadden, zon de ex-premier al op een comeback.
(Lees verder hieronder.)
Voor zijn supporters is Boris een held en martelaar. En de leden van de parlementaire onderzoekscommissie zijn uitvoerders van een heksenjacht. De ondervraging was ‘een georganiseerde lynchpartij’. Net zoals die andere, blonde populist, Donald Trump, weigerde Johnson te beloven om de uitkomst van het onderzoek naar zijn gedrag te accepteren. Maar zijn populariteit is tanende. De glans is eraf. Er wordt niet meer om Boris gelachen. Hij is als de gênante oom op een bruiloft.
Johnson leed woensdagmiddag twee verliezen. De hoorzitting over partygate die rechtstreeks werd uitgezonden, was het politiek spektakel van de dag. Johnson was er slecht op zijn gemak, soms uitgesproken geïrriteerd en boos. Met gebruikelijke grootspraak en gestamel draaide hij 300 minuten lang om een brij heen die de heetste was in zijn kleurrijke loopbaan. Van de ‘killer argumenten’ waarmee hij, volgens zijn volgers, de commissie versteld zou doen staan, geen spoor.
Dat was de eerste nederlaag. Een tweede zou volgen. Luttele meters verder, in de debating chamber van het paleis van Westminster, stond een stemming op het programma over het versoepelen van goederenvervoer aan de Noord-Ierse grens. Met de gebrekkige Brexit die Johnson onderhandeld had kon niemand uit de voeten. Een nieuwe aanpassing was nodig om te voorkomen dat grensverkeer in Noord-Ierland in de soep draaide. Johnsons oproep aan de fractie de wijziging te torpederen werd nagenoeg genegeerd. Slechts 22 van de 354 Conservatieve kamerleden stemden tegen. De aanvoerder van de opstand stond nagenoeg alleen op het slagveld. Het was misschien wel Johnsons grootste verlies van de dag. Zijn strategie, om met de ‘Brextremisten’ een comeback te forceren, lijkt gestrand. De Brexit-ideologen zijn niet langer dominant in de Conservatieve partij.
De komende jaren zal het Brexitakkoord stukje bij beetje worden versoepeld. Steeds meer Britten beschouwen Johnsons glasharde variant van een Europese uittreding als onuitvoerbaar en economisch schadelijk.
Dus wat nu voor de man die bij de landsverkiezingen vier jaar geleden triomfeerde met de grootste zetelwinst voor de Conservatieven in een generatie? Hoe snel Johnson aan zijn einde komt, hangt af van de kamercommissie die partygate onderzoekt. Als de oud-premier schuldig gevonden wordt van het opzettelijk misleiden van het parlement kan hij geschorst worden. Een schorsing van meer dan tien dagen geeft zijn kiesdistrict het recht om hem af te zetten. Maar zelfs als Johnson dat vonnis en de algemene landsverkiezingen daarna overleeft, is hij nog niet uit de gevarenzone.
Als classicus weet hij dat het grootste gevaar van zijn vrienden komt. En niemand is bozer dan zijn partijgenoten. Zij zijn het meest door hem gekwetst. Het is onwaarschijnlijk dat ze zich opnieuw zullen opzadelen met een leider die even onbetrouwbaar is als zijn voorkomen warrig, en waar de kiezers zijn op uitgekeken.
Want het VK is een andere weg ingeslagen. Eentje zonder Johnsoniaans politiek theater. Rishi Sunak is een serieuze premier die politiek bijna saai gemaakt heeft. De Britse kiezers lijken, voorlopig tenminste, die variant te prefereren. Het circus is voorbij.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
