Een opflakkering van islamistisch geweld én de dreiging van rechts-extremistisch geweld: 2020 was een jaar van spiegelradicalisering, zegt Christophe Busch.
In februari doodt een man met, volgens het Duitse federale parket, een ‘diepe racistische overtuiging’ tien mensen. Islamisten vermoorden in oktober en november vier mensen in Frankrijk en vier in Oostenrijk. Ondertussen luiden Europese inlichtingendiensten de alarmklok over de dreiging van extreemrechts geweld.
‘Spiegelradicalisering’, zo vat Christophe Busch dat samen. Volgens de criminoloog, expert in radicalisering en extremisme en directeur van het Hannah Arendt Instituut in Mechelen, heeft het islamistisch geweld van de afgelopen jaren het rechts-extremisme getriggerd. Ook de corona-epidemie deed een duit in het zakje. ‘Die zorgde voor een verschuiving naar de virtuele wereld en een enorme opgang van complottheorieën. Dat creëert een post truth-realiteit. We zagen het bij de Syriëstrijders, die met een knip-en-plakkoran op zak vertrokken. Ik zie iets soortgelijks wanneer op televisie een radicaal-rechtse activist, omringd door kompanen die de Hitlergroet uitbrengen, uitlegt dat hij een standbeeld van Winston Churchill wil verdedigen tegen mensen die “onze waarden willen vernielen”. Dan ken je de geschiedenis niet echt. En dat hoeft ook niet meer: zolang je maar achter de vlag aanloopt.’
Scholen raken sneller in paniek over een leerling die flirt met Sharia4Belgium dan over een jongen die hakenkruisjes tekent op zijn bank.
Kun je extreemrechtse bewegingen als Schild & Vrienden wel vergelijken met Sharia4Belgium? Leden van die laatste groep zijn echt gaan vechten in Syrië.
Christophe Busch: Laat me dit zeggen: niet alleen de mensen die extremisme bestrijden hebben uit de eerste golf van islamistisch geweld geleerd. Radicaal-rechts vond er een handleiding radicalisering in. En rechts-extremistisch geweld is een reële bedreiging. Ik denk dat Europese inlichtingendiensten aanslagen zoals in Duitsland al hebben voorkomen, maar er niet altijd over communiceren. Dat begrijp ik vanuit hun logica, maar zo mis je wel kansen om te sensibiliseren.
‘Waar is dat rechts-extremistisch geweld?’ reageerde Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken in juli op een rapport daarover van de Belgische Staatsveiligheid.
Busch: België is daar gespaard van gebleven onder meer omdat er een zekere kanalisering is, bijvoorbeeld via radicaalrechtse politieke partijen. Nu, rechts-extremistisch geweld zit wel degelijk in de lift. Maar ik vermoed dat het Las Vegas-effect speelt. Toen in 2017 een witte man daar 60 mensen doodschoot, werd niet meteen gesproken over een rechts- extremistische aanslag. Het etiket ’terroristisch islamisme’ komt veel sneller. Eigen radicalisme ontsnapt aan onze aandacht en we problematiseren het veel minder snel. Die bias zie je ook op scholen. Daar raken ze sneller in paniek over een leerling die flirt met Sharia4Belgium dan over een jongen die hakenkruisjes tekent op de schoolbanken.
Maakt u zich zorgen?
Busch: Ik zie zeker een uitstekende voedingsbodem voor extremisme in 2021, wanneer we de economische impact van de corona-epidemie echt gaan voelen. En ik zie, met name op rechts, een serieuze radicalisering. Ik zie Vlaams Belangers op Facebook schrijven over witte genocide en andere van de pot gerukte zaken. Dat las ik tien jaar geleden alleen op Duitse of Amerikaanse extreemrechtse sites. Het referentiekader schuift op. Dat is zorgwekkend.
Het jaaroverzicht van Knack 2020
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
