In haar eerste interview sinds het begin van de oorlog in Oekraïne vertelt voormalig bondskanselier Angela Merkel hoe ze aan het eind van haar ambtsperiode nog heeft geprobeerd de Russische president Poetin in te tomen. Tevergeefs.
Of Angela Merkel de Russische invasie van Oekraïne had zien aankomen? ‘Het kwam niet als een verrassing’, zegt ze daarover in een pas verschenen, bijzonder breedvoerig interview met het Duitse weekblad Der Spiegel.
Merkel verweert zich in het gesprek tegen de kritiek dat ze zich onvoldoende zou hebben ingespannen om de Russische invasie te vermijden. Na de annexatie van de Krim in 2014 zou ze, samen met de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama, ‘alles geprobeerd hebben om verdere invallen van Rusland in Oekraïne te verhinderen’. Merkel vertelt ook hoe ze nog tijdens de zomer van vorig jaar probeerde om, samen met de Franse president Macron, een gezamenlijk Europees gesprek met Poetin op te starten. ‘Sommige landen hebben zich daartegen verzet’, vertelt Merkel, ‘en ik had niet meer de kracht om me te laten gelden, omdat iedereen wist: die is in de herfst weg’.
Dezelfde politieke machteloosheid voelde ze naar eigen zeggen in september vorig jaar, tijdens haar laatste ontmoeting met de Russische president. Volgens Merkel liet Poetin haar goed voelen dat ze ‘in termen van machtspolitiek’ uitgerangeerd was. ‘En voor Poetin telt alleen macht.’
Of ze die politieke macht nog wel had gehad mocht ze, na zestien jaar, opnieuw voor het ambt van bondskanselier hebben gekandideerd, wordt door Merkel sterk betwijfeld. ‘Het was tijd voor iemand anders. In eigen land was het beste voorbij. In de buitenlandpolitiek hebben we een aantal zaken telkens opnieuw geprobeerd, zonder een millimeter vooruit te komen. Dan gaat het niet alleen over Oekraïne, maar ook over Transnistrië, Moldavië, Georgië, Abchazië, Syrië en Libië. Het was tijd voor een andere aanpak.’
In het gesprek wordt Merkel geportretteerd als een van de zeldzame westerse politici die het respect van Poetin genoot. De vraag rijst dan of ze, dat respect indachtig, iets zou kunnen betekenen in een eventueel toenaderingsproces. Merkel maakt in het gesprek duidelijk dat niemand haar tot dusver iets in die richting heeft gevraagd. ‘Wat zou ik ook kunnen doen. Het is zo allemaal al complex genoeg.’
Overigens zijn de passages over Rusland met voorsprong de meest nieuwswaardige in het interview. Over heikele thema’s als de Duitse kernuitstap en de Nord Stream-pijpleidingen wordt bijvoorbeeld met geen woord gerept. Opvallend is wél nog de passage waarin Merkel het ‘verbazingwekkend’ vindt dat er na zestien jaar kanselierschap nog zo veel ‘onafgewerkt’ is gebleven. ‘In Duitsland ontbreekt soms de elementaire nieuwsgierigheid, het plezier in nieuwe dingen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier