De Europese Commissie werkt aan een nieuw mechanisme voor de bestraffing van de verantwoordelijken van desinformatie over de Russische inval in Oekraïne.
Dat heeft de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid Josep Borrell dinsdag aangekondigd in het Europees Parlement.
‘We proberen niet te beslissen wat waar en onwaar is. Ik ben niet de minister van Waarheid, we hebben geen ministerie van Waarheid. Maar we moeten ons focussen op buitenlandse actoren die op intentionele en gecoördineerde wijze proberen om onze informatieomgeving te manipuleren om hun eigen doelstellingen te bevorderen en ons te beschadigen’, verklaarde Borrell tijdens een debat over buitenlandse inmenging en desinformatie.
In de nasleep van de Russische inval werd vorige week al beslist dat de Russische staatsmedia Russia Today en Sputnik tot nader order niet meer in de Europese Unie mogen uitzenden. ‘Men heeft ons ervan beschuldigd dat we de vrijheid van informatie hebben aangevallen, maar het is onaanvaardbaar dat buitenlandse actoren informatie manipuleren om ons te schaden’, stelde Borrell. Het gaat hier volgens hem niet om onafhankelijke media, maar om onderdelen van de propagandamachine van het Kremlin.
Borrell trad niet in detail over het mechanisme. Wel zei de hoge vertegenwoordiger dat het moet toelaten om ‘snel en beslissend’ op te treden en deel zal uitmaken van een bredere waaier van maatregelen, zoals verhoogde steun voor onafhankelijke media en civiele samenleving in derde landen en de versterking van de strategische communicatie van de Europese delegaties in deze landen.
Bevolking ‘doof en blind’ maken
Vicevoorzitter Vera Jourova van de Europese Commissie lanceerde dan weer een oproep om ‘alle mogelijke kanalen’ te gebruiken om de Russische bevolking te informeren over de oorlog in Oekraïne. Volgens haar wil president Vladimir Poetin de Russen ‘doof en blind’ maken. ‘Poetin wil dat zijn bevolking zich vermaakt, geen aandacht schenkt aan wat er gebeurt (…), terwijl aan de andere kant Oekraïners worden gedood.’ Ze prees de beslissing van Netflix om de dienst in Rusland op te schorten en de wil van de big techbedrijven om ‘aan de juiste kant van de geschiedenis’ te staan.
Op een informeel beraad in Parijs hebben de Europese ministers bevoegd voor digitalisering de techbedrijven intussen opgeroepen om nog meer inspanningen te leveren in de strijd tegen desinformatie omtrent de oorlog in Oekraïne. In een gemeenschappelijke verklaring vragen ze deze bedrijven om meer mensen in te zetten om content te monitoren en op te treden en om aan factchecking te doen.
De Europese ministers wisselden daarover van gedachten met vertegenwoordigers van Google, Meta en Twitter. Volgens de Franse staatssecretaris Cédric O stonden ze ervoor open om ‘bijkomende beslissingen te nemen in de volgende uren en dagen’.
Sinds de invasie in Oekraïne hebben de Russische autoriteiten de druk op media en sociale netwerken opgevoerd. Zo heeft Moskou een wet afgekondigd die zware celstraffen voorziet voor de verspreiding van ‘leugenachtige informatie’ over het Russische leger. Het zette verscheidene buitenlandse media ertoe aan de verslaggeving vanuit Rusland stop te zetten.
