Europees Parlement en lidstaten bereiken akkoord over asiel- en migratiehervorming

Het Europees Parlement en de lidstaten hebben woensdag een akkoord bereikt over een ingrijpende hervorming van het asiel- en migratiebeleid van de Europese Unie, na een laatste onderhandelingsnacht. De hervorming heeft als doel de bestaande regels aan te scherpen en de illegale migratie in te dammen. Dat heeft de vicepresident van de Europese Commissie, Margaritis Schinas, aangekondigd.

Na jarenlange discussies en een eindsprint met twee dagen en twee nachten van onderhandelingen zijn de vertegenwoordigers van de lidstaten het eindelijk eens geraakt over de wetteksten die de hervorming uitmaken. De hervorming moet nog worden goedgekeurd door de plenaire vergadering van het Europees Parlement, maar dat is normaal gesproken een formaliteit.

De tekst heeft de steun van ‘een meerderheid rond het centrum, met socialisten, centristen en conservatieven’, lichtte onderhandelaar Fabienne Keller (Renew) toe tijdens een persconferentie. De hervorming omvat strengere controles op de aankomst van migranten in de Europese Unie. Zo komen er gestandaardiseerde procedures aan de buitengrenzen. Mensen die uit landen komen die als relatief veilig worden beschouwd, zullen harder aangepakt worden. Tot er een beslissing is genomen over hun asielaanvraag, moeten zij wachten in detentieachtige opvangcentra.

Een zogenaamd solidariteitsmechanisme moet mensen die bescherming zoeken, verdelen over de lidstaten. Als landen geen vluchtelingen willen opnemen, moeten ze ondersteuning bieden, bijvoorbeeld in de vorm van betalingen. ‘We hebben eindelijk een bindend solidariteitsmechanisme. Dat betekent dat alle lidstaten eindelijk hun verantwoordelijkheid nemen, en niet alleen enkele’, aldus onderhandelaar Tomas Tobé (EPP) ‘Ik geloof sterk dat dit het vertrouwen tussen lidstaten zal herstellen, net als dat van burgers.’

Concreet zou het solidariteitsmechanisme uit minimaal 30.000 herplaatsingen moeten bestaan waartoe lidstaten zich hebben geëngageerd, net als 600 miljoen euro financiële steun. ‘Als er niet genoeg in de solidariteitspot zit, kan de Europese Commissie bijkomende solidariteit vragen’, lichtte onderhandelaar Juan Fernando López Aguilar (S&D) toe.

Als dat nog steeds niet volstaat, kan overgegaan worden tot verplichte maatregelen. Het akkoord moet nu worden uitgewerkt in sluitende juridische teksten. De bedoeling is om ze daarna nog voor de Europese verkiezingen in juni door het parlement te krijgen. Ook de lidstaten moeten dan nog formeel groen licht geven en dat zou moeten gebeuren onder het voorzitterschap van België, dat de fakkel in januari overneemt van Spanje. ‘Ik wens het Belgisch voorzitterschap veel succes toe om het werk te finaliseren en deze teksten over de eindstreep te krijgen’, verklaarde Europees Parlementsvoorzitter Roberta Metsola. ‘Belgisch premier Alexander De Croo heeft mij vorige week verzekerd dat hij klaar is om het dossier op te nemen.’

De Europese Commissie stelde al in 2016 nieuwe regels voor, na de vluchtelingencrisis van 2015 en 2016. De onderhandelingen bleken echter moeizaam te verlopen. Landen als Hongarije vonden de regels niet streng genoeg, terwijl hulporganisaties, linkse en groene partijen vreesden dat de mensenrechten niet gerespecteerd zouden worden.

Ook Europees Commissievoorzitster Ursula von der Leyen heeft het akkoord verwelkomd. ‘Het pact zal garanderen dat lidstaten de inspanningen op redelijke manier verdelen’, zegt ze. Zo tonen ze ‘solidariteit met zij die de buitengrenzen beschermen, terwijl ze illegale migratie naar de EU verhinderen’.