‘Europa zal nog meer opdraaien voor het trumpiaanse protectionisme’

Europa’s geld verhuist massaal naar de Verenigde Staten. Natuurlijk is het toe te juichen dat Europees kapitaal rendement behaalt. Maar het zou nog veel beter zijn als de Europese markt zelf meer kansen bood.

Geld heeft geen vaderland, zeggen ze. Maar het Europese geld verhuist vandaag massaal naar de VS. In haast elke vergadering met bedrijven of fondsen benadrukken Europese investeerders dat zij voor hun toekomst naar de andere kant van de Atlantische Oceaan kijken. Het is goed dat Europees kapitaal rendement behaalt. Maar het zou nog veel beter zijn als de Europese markt daartoe zelf meer kansen bood.

De Verenigde Staten zijn natuurlijk al heel lang een begeerde investeringsmarkt, al zorgt de combinatie van wantrouwen in het beleid in Europa en een boomende Amerikaanse economie nu voor een ongeziene vlucht naar het Westen. Donald Trump heeft dat enthousiasme alleen maar aangewakkerd met zijn belofte om belastingen op bedrijven te verlagen, de industrie een flinke duw te geven en meer fossiele brandstoffen op te boren.

Hier en daar hoor je ook dat bedrijven vrezen dat Europa nog meer zal opdraaien voor het trumpiaanse protectionisme. De algemene invoerheffingen die president elect Trump wil opleggen kunnen fataal zijn voor de noodlijdende Duitse chemie- en automobielsector. De nakende handelsoorlog met China zou Peking dwingen om nog meer uit te voeren naar Europa. Als twee olifanten vechten wordt het gras vertrappeld. Tezelfdertijd lijken de grote investeerders – voorlopig terecht – weinig of geen vertrouwen te hebben in het vermogen van de Europese Unie om daarmee om te gaan.

Het zal niet gemakkelijk zijn om die trend te keren. Europa kan stilletjes hopen dat het beleid van de nieuwe Amerikaanse president mislukt, maar dan delen de Europese investeerders onvermijdelijk in de klappen. De plannen om een Europese kapitaalmarkt te bouwen zullen evenmin volstaan zolang de Amerikaanse markt gunstigere kansen biedt.

Een stevig relancebeleid is onontbeerlijk. Daarbij zijn snelle winsten mogelijk door banken opnieuw te laten investeren in Europese defensiebedrijven. Die inspanning is noodzakelijk en zou aanzienlijke kansen opleveren. Daarnaast moet Europa veelbelovende start-ups beter beschermen tegen snelle overnames door grote multinationals en zo goed als monopolisten, zodat we ze financieel in Europa kunnen verankeren. Een échte Europese energiemarkt, met stevigere elektriciteitsnetwerken: ook dat zou al op korte termijn honderden miljarden euro en investeringskansen kunnen scheppen.

Niets van dat alles kan zonder een krachtig handelsbeleid. Hoe funest het economisch nationalisme in de wereld ook is, funester nog is het om als enige de deur wijd open te houden voor die buitenlandse concurrentievervalsing. Europa moet zijn belangen krachtiger verdedigen. Dat alles is eigenlijk bijna vanzelfsprekend. Maar daar is iets voor nodig dat in Europa steeds minder vanzelfsprekend is: moed.