‘Na de machtswissel in Washington heeft Poetin heel Europa stevig bij de kladden’

Drie jaar na de Russische inval belooft de Amerikaanse president Donald Trump om vrede te stichten in Oekraïne. Vrede doet de realiteit echter geweld aan. Als de wapens al zullen zwijgen, dan is dat in essentie het gevolg van het Russische militaire overwicht ten aanzien van Oekraïne en de begrijpelijke onwil van de Amerikanen om een rechtstreeks conflict met de kernmacht te riskeren op een plek waar de rechtstreekse Amerikaanse belangen eerder beperkt zijn.

De wapenstilstand zal bevestigen dat een dictator onder zijn nucleaire paraplu een territorium ter grootte van Bulgarije kan inpalmen, miljoenen mensen op de vlucht kan jagen, honderdduizenden rekruten naar de slachtbank kan drijven, de wereldeconomie flinke klappen kan toebrengen en toch comfortabel in het zadel kan blijven zitten. Het Kremlin mag dan misschien niet al zijn doelen hebben bereikt, maar met de invasie heeft het wél nog eens een kleine tien procent van Oekraïne buitgemaakt, vitale corridors ingenomen en het land definitief uit de NAVO-invloedssfeer geduwd.

Wat Vladimir Poetin hierna van plan is, kunnen we moeilijk voorspellen, al lijkt een strategische pauze onontbeerlijk om zijn economie en krijgsmacht te herstellen. Daarna is het waarschijnlijk dat de Russen hun positie tussen China en Amerika zullen optimaliseren. Door de oorlog in Oekraïne is Rusland te afhankelijk geworden van China. Aangezien de relaties tussen Washington en Peking dreigen te verslechteren, zou Rusland een middenpositie kunnen suggereren waarbij het in het geval van een confrontatie China geen actieve ruggensteun levert.

In een onsamenhangend Europa zou Rusland dan beetje bij beetje de relaties kunnen herstellen. Er zijn genoeg lidstaten die zich daar nu al voor openstellen en in de groeiende rechtse politieke flank heeft het Kremlin sowieso nog steeds aanhang. Het afbrokkelen van de Amerikaanse militaire steun, Europa’s onvermogen om op eigen benen te staan en de bijna wanhopige zoektocht naar goedkoop gas om wat rest van de Europese industrie overeind te houden, laten weinig andere opties over dan een pragmatische houding.

Het grootste voordeel van Moskou is dat het de Europeanen nu zal dwingen tot een zeer oncomfortabele rol in het handhaven van de wapenstilstand in Oekraïne. Zodra de Europese troepen daar liggen zullen hun politieke leiders er, gezien de risico-averse houding van hun bevolking, alles aan doen om Rusland niet tegen de haren in te strijken. Poetin is er misschien niet in geslaagd om heel Oekraïne in zijn greep te krijgen, na de machtswissel in Washington heeft hij heel Europa wel stevig bij de kladden.