‘Europa moet werk maken van een beleid dat landbouwers aanmoedigt in plaats van door regelneverij’

‘Door het gebrek aan meststoffen en de stop op graanexport dreigt er enorme instabiliteit’, schrijft CD&V-Europarlementslid Tom Vandekendelaere.

Onze maatschappij is in volle transitie. We zoeken collectief naar antwoorden op de grensoverschrijdende uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden. Kijk naar de klimaatverandering met steeds langer aanhoudende hittegolven, hevige droogtes en catastrofale overstromingen.

Of de razendsnelle evolutie van slimme technologie die -gewild of ongewild- tot in onze huiskamer binnendringt. Dit jaar bereiken we de kaap van 8 miljard mensen wereldwijd. Op alle continenten wereldwijd neemt de bevolking toe, behalve in Europa waar de vergrijzing gestaag toeneemt.

Die veranderingen laten zich ook steeds meer voelen in de landbouw. Het plaatje oogt allesbehalve rooskleurig. Het aantal landbouwbedrijven in Europa daalde de afgelopen jaren van ongeveer 15 naar 10 miljoen. Naar schatting zullen er tegen 2040 maar liefst nog eens 6 miljoen landbouwbedrijven de boeken neerleggen.

Enkel en alleen hierdoor zal de landbouw er in Europa er straks helemaal anders uitzien.  Bovendien klinken de alarmbellen nog luider als we naar het breder plaatje kijken en de verontrustende geopolitieke ontwikkelingen in de wereld.

Zolang ik al leef, is voedselzekerheid in de EU altijd als vanzelfsprekend beschouwd. Steeds meer besef ik dat dit helemaal niet langer het geval is. Extreme droogtes in Europa veroorzaken enorme schade. Alleen al in 2018 bedroeg de schade voor Frankrijk zo’n 2 miljard euro. Door de klimaatverandering zullen droogtes steeds vaker voorkomen en kunnen de verliezen voor Europa tot 40 miljard euro per jaar oplopen.

Wereldwijd staat de voedselzekerheid hierdoor onder toenemende druk. Tijdens de COVID-pandemie verdubbelde het aantal mensen in hongersnood van 135 naar meer dan 270 miljoen. Door langere periodes van droogte verergert de hongersnood in veel landen rondom de wereld. Voeg daar de Russische oorlog in Oekraïne aan toe en de situatie dreigt explosief te worden.

Door het gebrek aan meststoffen en de stop op graanexport dreigt er enorme instabiliteit. Wereldvoedselprijzen zijn nu al bijna 30% hoger dan vorig jaar. Voorlopig is het een probleem van voedselbetaalbaarheid, maar straks is het een probleem van voedsel-beschikbaarheid.

Rest de vraag hoe we een groeiende wereldbevolking gaan blijven voeden met steeds minder landbouwers en minder landbouwgronden, in bovendien zulke uitdagende omstandigheden? Voor mij is de richting die we uit moeten duidelijk. Europa moet werk maken van een beleid dat landbouwers aanmoedigt in plaats van door regelneverij een rem te zetten op hun ondernemingslust.

Het Europees landbouwbeleid voor de komende jaren heeft duidelijk de omslag gemaakt naar duurzaamheid, dat verdient ook onze volle steun. De krimpende subsidiepot dient nog verder stimulerend, eerder dan bestraffend, ingezet te worden. Dat op die manier boeren ook aangezet worden om na te denken over het bedrijfsmodel dat best bij hen past, is de beste empowerment die we ze kunnen geven.

Tot slot moet verjonging een absolute prioriteit worden. Uit de Europese pot gaan nu 3% aan middelen naar jonge landbouwers. Ruimschoots onvoldoende gezien de schaal van de uitdaging waar we voor staan in de toekomst. Er zal meer nodig zijn om duizenden jonge boeren een toekomstperspectief te bieden, om onze Europese voedselzekerheid in stand te houden en de wereld te blijven voeden.