‘Europa is kansloos zonder de 100.000 Amerikaanse soldaten in de regio’

Zeven op de tien gevechtsklare soldaten in Europa zijn Amerikanen.

‘Europese strategische autonomie’, zo betoogde Charles Michel (MR) vier jaar geleden, ‘is de belangrijkste betrachting van onze generatie.’ De voorzitter van de Europese Raad verwees toen al naar onze weinig benijdenswaardige afhankelijkheid van de Verenigde Staten, met zijn president, Donald Trump, die Europa keer op keer vernederde en intimideerde. Enkele tellen voor nieuwe Amerikaanse presidentsverkiezingen en – wie weet – een nieuwe termijn voor Trump, blijkt er van Europese autonomie nog altijd geen spoor.

Voor een deel is dat het gevolg van begripsverwarring. Vanuit het perspectief van politici als Michel betekende autonomie aanvankelijk niet veel meer dan wat impotent schipperen tussen Peking en Washington. Er is nochtans één waarlijk bestanddeel van politieke autonomie: dat is macht, macht die wijselijk gebruikt wordt. En net daar laat Europa het nog altijd afweten: het machtsonevenwicht ten aanzien van Amerika is blijven toenemen en dat gaat ten koste van autonomie.

Economie blijft een van de belangrijkste factoren. Het Europese bruto binnenlands product is ten aanzien van de Verenigde Staten blijven afbrokkelen, van 71 naar 66 procent in amper vier jaar tijd. Dat heeft deels te maken met onze energiehandicap, waarbij onze energieprijzen drie keer hoger liggen dan in de VS en we nu voor 16 procent van onze brandstoffen afhangen van het land. Maar ook de productiviteit is een verklaring: die slabakt in Europa, mede als gevolg van onze povere prestaties op vlak van innovatie. Amerika breidt vooral zijn voorsprong in de valorisatie van kennis uit.

Dat is goed zichtbaar in de defensiesector. Europa koopt nog altijd meer dan 60 procent van alle wapens in de VS. Dat aandeel is verder gegroeid. Europa vertegenwoordigt ondanks de oorlog in Oekraïne amper 23 procent van de defensie-uitgaven van de NAVO. Europa is kansloos tegen Rusland zonder de 100.000 Amerikaanse soldaten in onze regio. Zeven op de tien van de gevechtsklare soldaten in Europa zijn Amerikaans, zo gaf een Franse generaal me enkele weken geleden toe.

Het doet denken aan het sprookje van de drie biggetjes. Europa heeft de storm zien aankomen, de politieke onzekerheid in de Verenigde Staten, maar heeft het nagelaten om de voorbije jaren een steviger huis te bouwen. Nu zijn we zoals het eerste biggetje: we kijken onzeker vanuit ons gammele hutje van stro en twijgen toe hoe de gestalte van Donald Trump opnieuw boven Washington opdoemt. En bijna wanhopig wensen we dat het toch Kamala Harris mag worden.