EU-ombudsvrouw blijft op haar honger zitten over sms’jes von der Leyen en Pfizer-baas

De weigering van de Europese Commissie om inzage te geven in sms-verkeer tussen voorzitter Ursula von der Leyen en Pfizer-topman Albert Bourla over de aankoop van coronavaccins blijft de Europese ombudsvrouw Emily O’Reilly tegen de borst stuiten. Het antwoord van de Commissie op haar kritiek is “op verscheidene punten problematisch”, zo liet O’Reilly woensdag verstaan.

O’Reilly publiceerde woensdag het antwoord van de Commissie op haar eerdere kritiek. “Onze eerste analyse is dat het antwoord op verscheidene punten problematisch is”, zo tweette de ombudsvrouw bij de publicatie. Ze belooft binnen enkele weken een volledige analyse en een eindbeslissing in de zaak. 

O’Reilly had vorig jaar een onderzoek geopend nadat de Commissie niet was ingegaan op de vraag van een journalist om toegang te krijgen tot sms’jes die von der Leyen en Bourla naar elkaar hadden verstuurd tijdens onderhandelingen over de aankoop van vaccins. De verklaring luidde dat de Commissie deze sms’jes niet had geregistreerd en opgeslagen omdat ze niet onderworpen waren aan de Europese transparantieregels van 2001. 

O’Reilly was het daar niet mee eens en drong in januari bij de Commissie aan om de berichten alsnog op te sporen. Voor haar was het duidelijk dat sms’jes binnen het kader van Europese wetgeving over de toegang tot documenten vallen wanneer ze betrekking hebben op het werk van de Commissie.  Er is geen enkele poging gedaan om vast te stellen of de betreffende sms-berichten bestonden. Deze manier van handelen voldoet niet aan de verwachtingen op het gebied van transparantie”, luidde de kritiek van de ombudsvrouw. 

De Commissie liet toen in een eerste reactie weten dat sms-berichten “van nature documenten met een korte levensduur zijn, die in principe geen belangrijke informatie bevatten met betrekking tot het beleid, de activiteiten en de besluiten van de Commissie”. In haar uiteindelijke antwoord verdedigt vicevoorzitter Vera Jourova woensdag die stelling opnieuw, en bevestigt ze dat de sms’jes niet zijn bijgehouden. “De Commissie kan bevestigen dat de zoektocht van het kabinet van de voorzitter naar relevante tekstberichten geen resultaat heeft opgeleverd”, luidt het. 

Jourova nodigt de ombudsvrouw wel uit om deel te nemen aan gesprekken met de andere Europese instellingen over de omgang van het personeel met moderne communicatiemiddelen. Als startpunt suggereert ze een aanbeveling van het secretariaat-generaal van de Raad (de EU-instelling waarin de lidstaten zetelen, nvdr.) uit januari 2021 waarin het personeel wordt gevraagd om sms’jes enkel te gebruiken voor kortstondige gesprekjes over openbare of niet-gevoelige content. 

Meer dan de helft van de 4,2 miljard vaccindoses voor de Europese Unie werd geleverd door de Amerikaanse farmaceut Pfizer en zijn Duitse partner BioNTech. De belangrijkste onderdelen van de vaccincontracten, onder meer de prijs die werd betaald, werd altijd vertrouwelijk gehouden, tot grote frustratie van het Europees Parlement en tal van ngo’s.