‘Door extremer weer dreigt Zuid-Europa tegen 2050 8 procent van zijn welvaart te verliezen’

Nooit waren er zo veel extreme hittegolven als in de afgelopen tien jaar. Dat heeft ook voor Zuid-Europa grote gevolgen.

Kerberos. In de Griekse mythologie verwijst de naam naar een monsterlijke hond met drie koppen en een slangenstaart. In het Middellandse Zeegebied verwijst de naam nu naar nog maar eens een nieuwe hittegolf. De kwetsbare onderbuik van Europa dreigt ook de komende decennia het hardst getroffen te zullen worden door steeds extremer weer.

Voor wie er nog aan twijfelt: de situatie wordt erger. Nooit waren er zo veel extreme hittegolven als in de afgelopen tien jaar. De hittegolven in het Middellandse Zeegebied worden ook intenser en langer. Ze treffen vooral landen die nu al onstabiel zijn. De klimaatopwarming zal Tunesië bijvoorbeeld 14 procent van zijn welvaart kosten tegen 2050, Marokko 10 procent.

Dit voorjaar zag ik tijdens een werkbezoek hoe eeuwenoude olijfbomen in Noord-Afrika de hitte niet meer kunnen doorstaan en dadelpalmen verdrogen. Meer dan 15 procent van de Noord-Afrikanen werkt in de landbouw. Terwijl hitte en droogte de landbouw in de regio ontwrichten, krijgt ze ook nog eens eindeloze stromen klimaatvluchtelingen uit zuidelijk Afrika te verwerken. Hitte zal de onrust op onze zuidflank doen toenemen.

Zuid-Europa blijft evenmin gespaard en dreigt tegen 2050 wellicht zo’n 8 procent van zijn welvaart te verliezen, onder andere als gevolg van dalende inkomsten uit zomertoerisme en landbouw. Zuid-Europa is nog steeds een belangrijke voedselproducent en de droogte draagt ook bij tot hogere prijzen bij ons. De Europese Centrale Bank berekende dat klimaatverstoring de prijzen elk jaar met 1 procent zal doen stijgen.

Landen rond de Middellandse Zee haasten zich nu om zich aan te passen. Spanje probeert over te schakelen op fruitsoorten die beter tegen droogte bestand zijn. Slimmere irrigatie kan hier en daar soelaas brengen. Toeristische bestemmingen verschuiven de aandacht naar zachtere seizoenen. Mensen zijn vindingrijk, ook in moeilijke omstandigheden, en de wetenschap kan veel.

Sceptici zullen misschien volhouden dat de regio in de loop van de geschiedenis wel vaker klimaatveranderingen heeft meegemaakt. Dat is zo, maar alle grote klimaatverstoringen hebben ook tot grote schokken geleid. Dat begon al rondom duizend voor Christus. Toen droeg klimaatverstoring bij tot een van de meest onheilspellende episodes van onrust: met de massamigratie van de zeevolkeren en de ineenstorting van talrijke staten. Als de geschiedenis ons dus iets leert, dan is het dat we de situatie maar beter ernstig kunnen nemen.