Guy Verhofstadt wordt genoemd als voorzitter van de conferentie over de vernieuwing van Europa. Opvallend, Verhofstadt is lid van beide voorbereidende werkgroepen en beslist dus – al dan niet direct – over zijn eigen toekomst.
Begin maart liet Emmanuel Macron in alle talen van de Unie een pamflet publiceren op de website van het Élysée, zijn ambtswoning. Naar aanloop van de Europese parlementsverkiezingen deed de Franse president daarbij zijn toekomstvisie op het Europese construct uit de doeken. Een Europese Raad voor interne veiligheid, transnationale kieslijsten, een Europese klimaatbank… Het is slechts een greep uit de vele ideeën die Macron in de zogenaamde conferentie voor de vernieuwing van Europa wil verwezenlijken.
Die conferentie wordt een platform waarop de Europese instellingen samen met burgers en experten de koppen bij elkaar steken. Het doel? De werking van de Unie verbeteren. Ook voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen liet tijdens haar hoorzitting in het Europees Parlement optekenen dat ze werk wil maken van zo’n conferentie.
Of het initiatief uiteindelijk tot een aanpassing van de Europese verdragen zal leiden, is momenteel onduidelijk. Weinig landen staan momenteel te springen voor zulke ingrijpende veranderingen. Het initiatief is alleszins niet kansloos. De Europese Conventie, die vanaf begin 2002 de basis vormde voor de Europese grondwet en later het Verdrag van Lissabon, kwam via gelijkaardige consultatiegesprekken tot stand.
Hoe ver staan we precies? Momenteel bereiden twee werkgroepen in het Europees Parlement, dat de leiding heeft over de opstart van de conferentie, het raamwerk voor. Ook de Europese Raad zit niet stil. De nieuwswebsite Politico publiceerde dinsdag een gezamenlijk Frans-Duits document waarin beide landen de inhoudelijke lijnen en een tijdskader voor de conferentie voorstelden. Het document voorziet dat het platform in februari 2020 start en in de eerste helft van 2022 eindigt. Op de Europese top die op 11 en 12 december plaatsvindt, zullen de Europese staatshoofden en regeringsleiders zich erover buigen.
Tegen Verhofstadt zouden we “nee” zeggen.
Verhofstadt
Nu wordt er duchtig gediscussieerd over wie de conferentie moet voorzitten. Het Frans-Duitse document schrijft voor dat de voorzitter een ‘Europese persoonlijkheid met een aanzienlijke anciënniteit’ moet zijn. Sinds de periode rond de koehandel over de Europese topfuncties circuleert de naam van Guy Verhofstadt (Open VLD). De voormalige premier heeft de afgelopen vijftien jaar zijn sporen op het Europese toneel verdiend en voldoet in principe aan de Frans-Duitse vacature.
Verhofstadt maakte begin juni relatief geruisloos plaats voor een vertrouwelinge van Macron als fractievoorzitter van de liberale familie in het Europees Parlement. De voormalige premier had vervolgens zijn zinnen gezet op het voorzitterschap van het Europees Parlement, maar viste door toedoen van zijn eigen politieke familie achter het net. In ruil kreeg de liberaal van het Franse staatshoofd het vooruitzicht op een troostprijs. ‘Hoewel de conferentie vooral op lange termijn belangrijk is, zal de voorzitter zeker de nodige belangstelling genieten’, laat een goedgeplaatste liberaal aan Knack optekenen.
Opvallend, Verhofstadt maakt deel uit van de twee werkgroepen in het parlement en heeft dus – al dan niet direct – een hand in zijn eigen toekomst. Is de beslissing dan al genomen? Niet helemaal. Na de voorbereidingen van de werkgroepen, buigen de fractievoorzitters van het parlement zich in januari over de personeelskwestie.
En daar knelt het schoentje. De Standaard berichtte dinsdagochtend dat de Europese christendemocraten het voorzitterschap niet zomaar aan Verhofstadt willen schenken. Dat wordt bevestigd aan onze redactie. ‘Verhofstadt wordt niet gezien als een neutrale stem. Bovendien zijn de tijden veranderd. Het debat over de toekomst van de Europese Unie kan niet meer alleen vanuit Noordwest-Europa gevoerd worden’, aldus een goedgeplaatste christendemocraat.
Ook de Europese sociaaldemocraten staan niet te springen. ‘We hebben nog geen officieel standpunt ingenomen, maar tegen Verhofstadt zouden we “nee” zeggen’, klinkt het. Met andere woorden zijn de twee grootste fracties van het parlement niet van plan om de Belgische liberaal in het zadel te tillen. De Europese groenen willen op hun beurt geen vrijgeleide geven aan Verhofstadt. ‘Er ligt helemaal nog niets vast’, aldus Philippe Lamberts (Ecolo) fractievoorzitter van de Europese groenen.
Verhofstadt wordt niet gezien als een neutrale stem. Bovendien zijn de tijden veranderd.
Charles Michel
Daarnaast spelen de belangen van de Europese Commissie en de Europese staatshoofden en regeringsleiders een rol. ‘Ook zij moeten hun goedkeuring geven’, zegt europarlementslid van de Duitse groenen Daniel Freund, die deel uitmaakt van beide werkgroepen in het halfrond. Niet onlogisch: wie de conferentie aanstuurt, kan de relaties tussen de verschillende instellingen herdefiniëren. Met andere woorden vindt er achter de schermen opnieuw een machtsstrijd plaats over de functie. Ietwat ironisch, net omdat de conferentie komaf wil maken met zulke benoemingsspelletjes.
Naar aanloop van de Europese top op 11 en 12 december vergaderden de Europese lidstaten woensdag op ambassadeursniveau. ‘Er gingen stemmen op dat de conferentie moet geleid worden door een vrouw’, aldus een Nederlandse betrokkene. Bovendien gaf Duitsland te kennen dat ook de Europese Raad het voortouw moet nemen in het initiatief. Nu Charles Michel vanaf 1 december officieel voorzitter wordt, speelt hij tijdens de top dus een rol in de toekomstplannen van Verhofstadt. De ene Belgische ex-premier bezegelt met andere woorden mee het lot van de andere.
Naar aanloop van de verdeling van de Europese topfuncties waren beide partijgenoten elkaars concurrenten. Indien Verhofstadt het tot parlementsvoorzitter had geschopt, kon Michel fluiten naar zijn benoeming. De relatie tussen beide heren verliep in die periode erg moeizaam. ‘Wil Michel definitief met Verhofstadt afrekenen, dan is dit zijn kans’, vertelt de goedgeplaatste liberaal.
Guy Verhofstadt wenste geen commentaar te geven.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
