Bij de restauratie van de beroemdste kathedraal ter wereld komt veel kijken. Ingenieur en historicus Olivier de Chalûs staat de experts bij met zijn kennis.
15 april 2019
Om halfzeven ’s avonds breekt brand uit in de Notre-Dame in Parijs. Het vuur vernietigt de houten zolder. De torenspits valt op en doorboort het gewelf op drie plekken.
Hoe hoorde u over de brand?
Olivier de Chalûs: Ik had die avond een afspraak op een terras niet ver van de kathedraal, ik was rond tien voor zeven ter plekke. Ik zag rook uit het dak komen en wist: foute boel, de draagconstructie moet al een tijdje in brand staan. Dat houten geraamte, zeg maar de zolder, is helemaal verloren gegaan.
Ik was diep teleurgesteld. Sinds de eerste steen van de kathedraal werd gelegd in de twaalfde eeuw, zijn rampen de Notre-Dame bespaard gebleven. Ik was ook verdrietig, ik houd ontzettend veel van deze kerk. Ik ben er al jaren vrijwilliger, ik leid mensen rond. Ook op professioneel vlak ben ik met de kerk bezig, ik ben ingenieur en promoveer op de constructie van het bouwwerk. Samen met anderen heb ik de vereniging Scientifiques de Notre-Dame opgericht. Bijna 250 wetenschappers stellen hun kennis ter beschikking voor de heropbouw van de kathedraal.
Hoe staat het er nu voor met de restauratie?
De Chalûs: We zitten nu nog steeds in de stabilisatiefase. Het puin en stof dat op de gewelven is beland, is inmiddels verwijderd. De gewelven worden nu ondersteund met houten constructies, om te voorkomen dat ze instorten. Die klus is bijna geklaard. Vervolgens moet de steiger die rondom de torenspits was gebouwd worden verwijderd – voor de brand was daar een restauratie bezig. Het metaal is door de hitte helemaal vervormd, het weghalen is een heel precies karwei. Dat moet eind dit jaar nog of begin 2020 aanvangen en kan maanden duren.
In Chartres en Reims hebben metaal en beton prachtige resultaten opgeleverd bij de restauratie.
Intussen is het tijd voor de diagnoses. We moeten bijvoorbeeld weten in hoeverre het bluswater de mortel heeft aangetast en hoe groot de schade aan de stenen is. Als kalk wordt verhit, vervormt het. Moet een gedeelte van de stenen worden vervangen, of allemaal? Waar halen we ze vandaan?
President Emmanuel Macron wil dat de restauratie binnen vijf jaar klaar is. Is dat redelijk?
De Chalûs: Laat ik het zo zeggen: in vijf jaar kun je veel doen. Het lijkt mij lastig om alles dan helemaal klaar te hebben. Alleen al het weghalen, restaureren en terugplaatsen van het orgel duurt langer. Maar dat betekent niet dat de kathedraal al die tijd dicht moet blijven. Voor 2024 kunnen er denk ik alweer missen worden gehouden en kunnen de deuren weer open voor bezoekers.
Bent u voor een identieke torenspits of iets nieuws en gewaagds?
De Chalûs: Ik vind vooral dat de Notre-Dame een kerk moet blijven, dat gelovigen er hun religie moeten kunnen belijden en dat de kathedraal gratis toegankelijk moet blijven. Over de torenspits heb ik nog geen mening. Je kunt je die vraag overigens ook stellen over het altaar en de draagconstructie: bouw je die identiek na, of komt er iets moderns? In het houten geraamte stonden eeuwenoude inscripties van ambachtslieden. Het heeft geen zin om dat anno 2019 na te maken. Je zou er dus over kunnen denken om metaal of beton te gebruiken, wat bij restauraties van de kathedralen in Chartres en Reims prachtige resultaten heeft opgeleverd.
Het jaaroverzicht van Knack 2019
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
