‘De samenstelling van Liz Truss’ regering wekte tot in haar eigen Conservatieve Partij verbazing’

Op het moment dat de dood van de koningin het land verenigt, laat de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk zich niet als een grote verzoener kennen.

Minder dan een week nadat ze eerste minister was geworden, was Liz Truss al zeker van haar plaats in de geschiedenis. Ze was de vijftiende en laatste premier van het Verenigd Koninkrijk die door Elizabeth II op weg werd gezet. Het komt haar niet noodzakelijk slecht uit dat ze haar intrek in Downing Street 10 neemt in de hectische dagen na de dood van de koningin en in de schaduw van een troonopvolging. Ze wilde deze maand al opschieten met de uitvoering van haar plannen. Ze krijgt nu de kans om enigszins in de luwte uit te zoeken hoe ze de berg problemen kan aanpakken die voor haar opdoemt. En ze kan misschien ook wat sympathie winnen: maar 12 procent van de Britten gelooft dat ze een goede premier kan worden.

De samenstelling van haar regering wekte tot in haar eigen Conservatieve Partij verbazing. Truss koos op sleutelposten namelijk uitsluitend voor weinig ervaren politici, die allemaal gemeen hebben dat ze haar ultraloyaal zijn. Dat valt op omdat ze zelf weinig op het hoogste niveau heeft gewerkt. In haar korte tijd als minister van Buitenlandse Zaken maakte ze ook niet echt een grote indruk. Ze werd nu wel door een meerderheid van de partijleden verkozen, maar de Conservatieve parlementsleden voelden toch meer voor haar tegenkandidaat, Rishi Sunak. Er werd in de fractie meteen gemopperd dat ze hooguit twee tot drie weken heeft om te laten zien dat ze de job aankan.

Die job is niet gering. Zoals heel Europa kampt ook het Verenigd Koninkrijk met een enorme energiecrisis. Het noteert nu al dubbele inflatiecijfers, er is grote sociale onrust en de economie dreigt in te storten. Truss belooft om een rem te plaatsen op de hoge energiekosten voor gezinnen en bedrijven, maar het is niet duidelijk hoe ze die inspanning wil betalen. Vooral niet omdat ze tegelijk nog altijd met lagere belastingen schermt. Als ze ook haar voornemen uitvoert om een deel van het Brexitakkoord over Noord-Ierland op te zeggen, riskeert ze daarbovenop een handelsoorlog met de Europese Unie. Ze zegt wel dat ze een onderhandelde oplossing voor het probleem verkiest, maar dan alleen als ze krijgt wat ze wil.

Truss koos op sleutelposten voor weinig ervaren politici, die allemaal gemeen hebben dat ze haar ultraloyaal zijn.

Op een moment dat mensen méér verwachten van de overheid blijft Truss erbij dat weinig overheid en lage belastingen automatisch tot meer economische groei leiden. In een land dat na Bulgarije nu al de grootste ongelijkheid in Europa kent, komt dat vooral die mensen goed uit die er al warmpjes bij zitten. Toch is Labourleider Keir Starmer er, ondanks de ruime voorsprong van zijn partij in alle peilingen, niet gerust op. Hij waarschuwt dat wie kan overleven in de Conservatieve krabbenmand zeker over de nodige kwaliteiten beschikt. Maar op het moment dat de dood van Elizabeth het land verenigt, treedt er een premier aan die zich niet als een grote verzoener laat kennen. Niet in haar partij, niet in het land en niet daarbuiten. Na twaalf jaar aan de macht en vier premiers wekken de tory’s nu toch vooral de indruk dat ze uitgeregeerd zijn.