De Pablo Escobar van de Lage Landen: gaf Ridouan Taghi de opdracht om Peter R. de Vries te vermoorden?

De moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries in juli ging als een schokgolf door Nederland en België. Harde bewijzen zijn er (nog) niet, maar alle vingers wijzen richting het netwerk van drugscrimineel Ridouan Taghi.

Nee, een professionele moord lijkt het in het geheel niet. Midden in een drukke straat in Amsterdam worden op dinsdag 6 juli rond halfacht ’s avonds meerdere kogels afgevuurd op journalist Peter R. de Vries, die juist van de studio van RTL Boulevard op weg is naar zijn auto. Minstens één kogel treft De Vries in het hoofd. Hij wordt zwaargewond afgevoerd naar het ziekenhuis, waar hij negen dagen later sterft. ‘Een buitengewoon knullige moord’, schrijft Eric Slot op zijn site moordatlas.nl, die alle moorden in Nederland documenteert. Maar intussen is het wel gebeurd. In een straat vol mensen. ‘Het signaal dat je hiermee afgeeft: niemand is veilig. Ik zie het als machtsvertoon. Een boodschap’, aldus criminologe Dina Siegel in de krant NRC. Nederland staat in rep en roer. Nooit eerder werd een journalist in koelen bloede op straat vermoord. ‘Dit treft de journalistiek recht in het hart’, reageert de Nederlandse Vereniging voor Journalisten.

Nog dezelfde avond worden drie mensen opgepakt. Een van hen komt de volgende morgen alweer vrij omdat hij niets met de moord te maken zou hebben, de andere twee blijven aangehouden. Het gaat om de 21-jarige Delano G. en de 35-jarige Kamil E. De jongste zou De Vries hebben neergeschoten, de oudste zou de vluchtauto hebben bestuurd, volgens het Openbaar Ministerie.

Al gauw blijken er links te zijn met de organisatie van Nederlands bekendste drugscrimineel, Ridouan Taghi. Delano G. is een neef van een zekere Jaouad ‘Joey’ W., hoofdverdachte in een onderzoek naar een moordbende van Taghi. Peter R. de Vries stond ook op de dodenlijst van Taghi. De misdaadjournalist was sinds 2020 adviseur en vertrouwenspersoon van Nabil B., de kroongetuige in het Marengo-proces (een door de politiecomputer gekozen willekeurige naam) tegen de bende van Ridouan Taghi. In 2018 werd de broer van Nabil B. vermoord, een jaar later kwam Derk Wiersum, Nabils advocaat, bij een aanslag om het leven. Het Openbaar Ministerie vermoedt dat Taghi achter de moord op De Vries zit, maar of er werkelijk een verband bestaat, moet nog worden bewezen.

In oktober verschijnen de twee verdachten van de moord op De Vries voor het eerst voor de rechter. De volgende zitting zal in het voorjaar plaatsvinden. Het ziet ernaar uit dat Delano G. voor tientallen jaren achter de tralies zal verdwijnen.

Intussen blijft Taghi buiten schot. De 43-jarige crimineel zit sinds december 2019 in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught, nadat hij diezelfde maand was aangehouden in Dubai. De schatrijke drugsbaas zat verstopt in een schijnbaar verlaten villa toen hij werd opgepakt door de politie van Dubai. Dankzij zijn internationale netwerk, dat zich ook tot in België vertakt, was hij in staat om zo lang buiten het vizier van de politie te blijven. Hij kocht zijn vrijheid. Maar eind 2019 was het spel uit. De politieagenten uit Dubai en Marokko die Taghi drie dagen vasthielden, zouden hem naar eigen zeggen zwaar toegetakeld hebben voordat hij naar Nederland werd uitgewezen.

Mocromaffia

Taghi is de hoofdverdachte in het Marengo-proces, waarin zeventien verdachten van de zogeheten mocromaffia terecht zullen staan voor verschillende moorden en pogingen tot moord. Hemzelf worden zes liquidaties en verschillende pogingen tot moord ten laste gelegd. Het proces vindt plaats in de beveiligde rechtbank in Amsterdam-Osdorp, ver van de gevangenis in Vucht. Elke keer dat de drugsbaron vanuit zijn cel naar de rechtbank wordt vervoerd, komen er gigantische veiligheidsprocedures aan te pas. Er zou ernstige informatie de ronde doen over plannen voor een gewelddadige ontsnappingspoging uit de EBI. Er gaan stemmen op om Taghi in de cel te houden tijdens zijn proces. Hij zou de strafzaak via een videoverbinding kunnen volgen.

‘Zelfs vanuit de gevangenis gaat er nog een enorme dreiging van Taghi uit’, zegt Yelle Tieleman, misdaadjournalist bij het Algemeen Dagblad. ‘De man zou samen met zijn advocaat, die ook zijn neef is, aan een ontsnappingspoging hebben gewerkt waarbij werknemers van de strafinrichting ontvoerd of onder druk gezet zouden worden. Die mensen zijn in een soort safehouse ondergebracht ter bescherming. De cipiers in de EBI dragen nu een bivakmuts, ze zijn volledig anoniem.’ Om maar te zeggen dat Taghi niet bepaald een zachtzinnig man is.

Drugsimperium

Ridouan Taghi wordt geboren in het noorden van Marokko, op 20 december 1977. Drie jaar later verhuist hij met zijn ouders, broer en twee zussen naar Nieuwegein in Nederland, in de buurt van Utrecht. Halverwege de jaren tachtig verhuist het gezin opnieuw, naar Vianen, een vestingstadje waar veel Marokkaanse migranten wonen. Als jonge kerel is Taghi betrokken bij winkeldiefstallen, tijdens zijn tienerjaren gooit hij zich op de hasjverkoop op straat. Ook is hij actief in de jeugdbende BAD Boys, waarbij BAD staat voor ‘black and deadly’. Taghi wordt door zijn vrienden ‘Kleine’ genoemd, vanwege zijn schriele gestalte. Bang is hij niet, hij staat bekend als een gast die niet met zich laat sollen.

Het is de tijd waarin de coffeeshops in Nederland als paddenstoelen uit de grond schieten. De bevoorrading ervan komt meer en meer in criminele handen terecht, de drugsbendes nemen de handel volledig over terwijl de politie het nakijken heeft.

Taghi zit in het vijfde leerjaar van het vwo (voortgezet wetenschappelijk onderwijs) als hij er de brui aan geeft. Hij verlaat de schoolbanken en begint grotere partijen hasj op te kopen, die hij volgens een bron uit het Amsterdamse criminele milieu doorverkoopt in zijn eigen woonplaats. Stilaan werkt hij zich verder op. Rond 2000 neemt hij een drugsroute over waarbij grote hoeveelheden hasj met boten vanuit Marokko naar de zuidkust van Spanje worden vervoerd. Zijn imperium groeit, het geld stroomt binnen. In dusdanig grote hoeveelheden dat Taghi besluit voor het nóg grotere geld te gaan en zich in de cocaïnehandel specialiseert. Intussen weet hij jarenlang onder de radar te blijven.

Pas in 2015 duikt hij opnieuw op. Drugshandelaar Ebrahim B. stapt naar de politie met de mededeling dat Taghi achter hem aan zit en dat hij vreest voor zijn leven. De politie weet op dat moment niet wie Taghi is, maar de belangstelling is gewekt. In Taghi’s thuisbasis Nieuwegein wordt een loods ontdekt met de grootste wapenvondst ooit in Nederland: er blijken tientallen pistolen en revolvers, handgranaten, automatische wapens en munitie te liggen. Taghi wordt aan de vondst gelinkt en vlucht weg uit Marokko. Via versleutelde berichten – die later gedecrypteerd worden – laat hij aan zijn handlangers weten dat ze moeten doorgaan met de handel: ‘In Peru ligt nog 220 kilo.’

De mocromaffiaoorlog is op dat moment in volle gang in Nederland. Een aantal moorden wordt in de schoenen van Taghi geschoven. ‘Wie praat, die gaat’, laat de drugsbaas via de berichtenapp weten.

In 2017 stapt Nabil B. naar de politie. Hij is betrokken bij de moord op een verkeerd slachtoffer, een zekere Hakim Changachi. Als diens familie erachter komt dat Nabil B. medeschuldig is, ziet de man geen andere oplossing dan kroongetuige te worden in de zaak tegen de bende van Taghi. Hij legt verklaringen af over de werkwijze van Taghi’s bende. De drugsbaas reageert furieus en laat Nabils broer, Reduan, vermoorden. Intussen houdt hij zich schuil omdat hij beseft dat hij internationaal gezocht wordt. Zijn imperium begint af te brokkelen. ‘Ik word al veertien jaar gezocht’, schrijft hij in gesprekken die het Algemeen Dagblad kon inkijken. ‘Al geven de petten (politie, nvdr) mij groen licht, ik kan niet meer.’

Levenslang

Dat hij maar levenslang krijgt, laat Taghi tijdens zijn eerste politieverhoor in 2020 weten. ‘Dat scheelt jullie heel veel geld.’

Vast staat dat hem ‘een kerkhof aan doden’ wordt aangerekend. En dan zijn er nog de vele aanslagen. ‘Het geweld is enorm toegenomen met de opkomst van groeperingen zoals die van Taghi’, zegt Koen Voskuil, misdaadverslaggever bij het Algemeen Dagblad. ‘Ik wil niet zeggen dat die geweldsgolf alleen aan Taghi te wijten is, maar hij heeft wel zijn stempel gedrukt. Alarmerend is dat het geweld zich uitbreidt naar mensen die niets met de drugshandel te maken hebben. Niet alleen journalisten worden bedreigd, ook rechters en officieren van justitie. Dat heeft allemaal te maken met het proces rond Taghi.’

Een leven is steeds minder waard, constateert de journalist. ‘Werden er vroeger voor een moord nog professionele killers uit Oost-Europa ingevlogen, dan wordt dat nu gedaan door jonge gasten die zich willen bewijzen in het milieu. Ze zijn voor een heel laag bedrag bereid iemand om te brengen, vaak kunnen ze niet eens met wapens omgaan. Ze schieten mis of vergissen zich van slachtoffer. Wat zijn kleine bedragen? Een paar duizend euro. Vroeger kostte een moord 100.000 euro. Vaak worden de schutters niet eens betaald en worden ze zelf geliquideerd omdat ze te veel weten. Het is een trieste, harde wereld geworden. Taghi heeft daarvoor de bakens verzet.’

Ook de moord op Peter R. de Vries was knullig. ‘Na de moord op de broer van Nabil B. en op diens advocaat heeft het er alle schijn van dat dit de derde moord is om angst te zaaien in het Marengo-proces’, zegt Voskuil. En dat werkt volgens hem wel degelijk: ‘Het heeft een behoorlijk ontwrichtend effect. Almaar meer mensen krijgen beveiliging. Niet alleen rond het Marengo-proces, het werkt verder door. Steeds vaker willen officieren van justitie niet met naam en toenaam vermeld worden in de pers. We mogen ze bijvoorbeeld niet meer tekenen. Ook zijn er rechters die zelfs liever niet bij naam genoemd willen worden.’

Dat dit geen goeie ontwikkeling is, mag duidelijk zijn. ‘Als je met dergelijke harde criminaliteit te maken krijgt, moet je als samenleving een vuist maken in plaats van ervoor opzij te gaan. Het is tenslotte een vorm van terreur’, vindt Voskuil.

Of Nederland tot narcostaat is verworden, is de afgelopen jaren volop voer voor discussies. ‘Ik noem het een keurig aangeharkte narcostaat’, zegt journalist Yelle Tieleman. ‘Het is natuurlijk niet zo erg als in Mexico. Tegelijk zie je een aantal zaken van daar ook bij ons gebeuren.’

Feit is dat de criminaliteit al enkele jaren aan het verharden was in Nederland. ‘De import van cocaïne is toegenomen, net als de productie van synthetische drugs’, aldus Koen Voskuil. ‘Ook vestigen steeds meer buitenlandse bendes zich in Nederland, omdat het, net als België, een belangrijk importland is voor de handel in Europa. Zo hebben de Columbianen al een tijdje in de gaten dat ze met hun cocaïne veel meer in Europa kunnen verdienen dan in eigen land. Een kilo coke kost daar 1000 dollar, bij ons 25.000 dollar. Er is dus een groei aan criminele groeperingen terwijl er jarenlang te weinig tegen werd gedaan.’

Er is te lang bezuinigd op de politie in Nederland en daar draagt het land nu de gevolgen van, vindt ook antropoloog Teun Voeten. Hij promoveerde op Mexicaans drugsgeweld aan de Universiteit Leiden en schreef een boek over het drugsgeweld in Antwerpen. ‘Ridouan Taghi is een heel intelligente man die boven de andere criminelen uitsteekt, maar hij is moreel volledig gedegenereerd en levensgevaarlijk.’

Enorme concurrentie

Ook Voeten denkt niet dat de algemene verruwing in het criminele milieu alleen aan Taghi te wijten is. ‘Ik kan er geen eenduidige oorzaak voor geven, maar het heeft zeker te maken met de enorme concurrentie op de drugsmarkt. En met een verandering in normen en waarden, ook in dat milieu. De oude narcobazen in Mexico hadden nog een soort van erecodes. Omdat ze keihard hadden geknokt voor hun status. Tegenwoordig nemen hun zonen het over, dat zijn verwende gastjes die voor niets of niemand respect hebben. Ze doen ook aan copycatgedrag. De kleine jongens in Nederland die voor weinig geld een moord plegen, denken dat je pas iets betekent als je met een kalasjnikov gaat sproeien.’

Als de geweldcyclus eenmaal begonnen is, is hij niet meer te stoppen, vreest Voeten. Toch is de vangst van Taghi een klap voor het misdaadmilieu, daar is iedereen het over eens in Nederland. Ook de kraak van de versleutelde telefoons die de onderwereld gebruikte, betekende een zware slag voor de drugswereld.

‘Met de uitschakeling van Ridouan Taghi zorg je er in ieder geval voor dat een gewetenloze organisatie hopelijk tot stilstand is gebracht’, vindt Koen Voskuil. ‘Justitie zit momenteel boven op de zaak-Taghi, maar het is wel too little too late. En natuurlijk staan er straks anderen op. Eigenlijk moeten we alweer gaan jagen op de Taghi’s van morgen.’