‘Is Rishi Sunak een politiek genie of gewoon een slecht politicus?’

Premier Rishi Sunak gokt door de Britten te vragen om op 4 juli te gaan stemmen.

Er werd verwacht dat premier Rishi Sunak pas na de zomer verkiezingen zou uitschrijven. Maar de Britten wordt voor het eerst sinds 1945 gevraagd om in volle zomer en zowaar te midden van het Europese kampioenschap voetbal te gaan stemmen. Dat Sunak de beslissing niet langer wilde uitstellen, verraste ook zijn eigen partij. Leden van zijn regering werden in snelheid gepakt en haastten zich terug naar Londen. Buitenlandminister David Cameron zag zich zelfs verplicht om een officieel bezoek aan Albanië vervroegd af te breken.

In de hoop op een politiek mirakel had Sunak ook tot het najaar kunnen wachten. Hij hakte de knoop nu door omdat een recent cijfer liet zien dat de inflatie onder controle lijkt en de economie zich enigszins lijkt te herpakken. Veel beterschap zit er verder niet in. Sunak zette ook zwaar in op een deal met Rwanda voor de opvang van illegale migranten, maar er vertrekt nog niet meteen een vliegtuig naar Kigali.

De Conservatieve partij is op weg naar haar grootste electorale nederlaag ooit. Ze verloor onlangs honderden zetels bij lokale verkiezingen en loopt in peilingen ruim twintig procent achter op Labour. De Tory-regering is nu zelfs minder populair dan tijdens de korte, desastreuze passage van Liz Truss in Downing Street, die de hele economie in de afgrond reed.

In vergelijking met Truss kan Sunak ermee door, maar de Britten leerden hem ook niet kennen als iemand met grote ideeën. Hij gokt nu dat kiezers in tijden van globale instabiliteit conservatief stemmen. Stick to the plan, zegt hij. Het is niet duidelijk wat dat plan is en zelf toonde hij zich nooit bijzonder beginselvast. Hij steunde de rampzalige brexit en hielp vervolgens de pierewaaier Boris Johnson aan de macht. Hij steunde ook de brexit-deal die Johnson met Europa sloot, maar moest als premier maandenlang aan de slag om het onwerkbare akkoord opnieuw te onderhandelen.

Het is al langer duidelijk dat de tot op het bot verdeelde tory’s na veertien jaar zijn uitgeregeerd. De grootste zorg van Labour is voorkomen dat de zekere overwinning de partij nog uit handen glipt. Ze zal voorzichtig campagne voeren met de belofte van politieke stabiliteit. Van partijleider Keir Starmer moet geen revolutie worden verwacht. Op 4 ­juli vieren de Amerikanen hun ­nationale feestdag. Een verrassing is nooit uitgesloten – speelt bijvoorbeeld de situatie in Gaza straks een rol? Maar het is behoorlijk zeker dat Rishi Sunak die dag niet aan het feest zal zijn.