‘De Duitse “brandmuur” tegen extreemrechts wankelt’

CDU-leider Friedrich Merz schoot zichzelf in de voet. Duitsland is niet klaar voor een samenwerking met extreemrechts.

‘Guten Morgen Deutschland! Welcome to the club’ De Hongaarse premier Viktor Orbán kon zijn pret op sociale media niet op, nadat een motie voor een strenge immigratiepolitiek van de christendemocratische CDU in de Bondsdag was goedgekeurd met de steun van het extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD).

Drie weken voor Duitsland op 23 februari een nieuwe Bondsdag kiest, sloeg CDU-leider Friedrich Merz zo een gat in de zogenaamde Brandmauer, zoals ons cordon sanitaire daar wordt genoemd. Uitgerekend in de week waarin de bevrijding van het concentratiekamp van Auschwitz werd herdacht.

Merz beloofde in november nog dat hij nooit met de AfD zou samenwerken. Maar hij vond dat de terreuraanslagen deze winter in Maagdenburg en Aschaffenburg hem geen keuze lieten, en dat hij over immigratie geen compromis moest zoeken met de sociaaldemocraten en de Groenen, die nu een minderheidsregering vormen. Hij wilde het terrein niet helemaal aan de AfD laten. Dat die partij mee op zijn kar sprong, kon hij niet helpen.

Dichter bij de waarheid is wellicht dat hij probeerde om AfD-kiezers naar de CDU terug te halen. Maar nadat Angela Merkel er vanuit haar pensioen aan had herinnerd dat het niet past om gemene zaak te maken met extreemrechts, werd het voorstel om de strengere immigratiepolitiek om te zetten in een wet toch nipt afgewezen.

De CDU heeft in alle peilingen een ruime voorsprong, zodat Merz vrijwel zeker de volgende bondskanselier wordt. Maar na de voorbije, rampzalige week spreekt het weekblad Der Spiegel van een fiasco. Twee derden van de aanhang van de CDU zou zich ook tegen deals met de AfD verzetten.

Er wordt Merz nu verweten dat hij de partij beschadigde, onder meer door in te zetten op een tekst die sowieso zou worden verworpen in de Bondsraad, waar de deelstaten mee beslissen over wetgeving.

Merz blijft erbij dat hij niet van mening is veranderd: hij zal niet met extreemrechts samenwerken. Door niet naar een compromis met de sociaaldemocraten en de Groenen te zoeken, maakte hij het zichzelf wel niet gemakkelijker. Hij moet na de verkiezingen toch met een van die partijen, en misschien met allebei, aan tafel. Een compromis hoort nu eenmaal bij het spel in een liberale democratie.

Zeker is ondertussen dat de Europese extreemrechtse partijen op hun massameeting zaterdag in Madrid een reden te meer hebben om te feesten. AfD-lijsttrekker Alice Weidel mag er ongetwijfeld met Viktor Orbán en Marine Le Pen mee op het podium.