Premier Alexander De Croo (Open VLD) is erg ontstemd over de goedkeuring van een omstreden ‘anti-homowet’ door het Hongaarse parlement. Volgens eurocommissaris voor Gelijkheid Helena Dalli riskeert Hongarije een Europese straf.
‘Laat mij duidelijk zijn: er is in Europa geen plaats voor homohaat of discriminatie van de LGBTI-gemeenschap. Holebirechten zijn mensenrechten, en dat zijn de fundamenten van onze Unie’, zei de premier woensdag in de Kamer. Voor De Croo bewijst de situatie in Hongarije dat het nieuwe rechtsstaatmechanisme van de EU moet worden toegepast. Hij gaat de Commissie daarop aanspreken.
De wet die de ‘promotie’ van homoseksualiteit verbiedt, werd dinsdag goedgekeurd, op voorstel van de regerende conservatieve partij Fidesz van premier Viktor Orban. Premier De Croo zei dat minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès de kwestie volgende week dinsdag ter sprake zal brengen op de Europese ministerraad Algemene Zaken. ‘Wij zijn hierover ook in gesprek met andere landen, met name de Benelux-landen, en hopen dat andere zich daarbij zullen aansluiten’, zei De Croo in het federaal adviescomité voor Europese aangelegenheden.
Volgens de premier moet de Europese Commissie – als ‘hoeder van de fundamentele rechten’ – nu haar rol spelen en zal hij haar daar ook op aanspreken. Zo zou de Commissie het nieuwe rechtsstaatmechanisme kunnen activeren: een ‘conditionaliteitsstelsel’ dat de uitbetaling van Europese subsidies aan lidstaten koppelt aan de naleving van de rechtsstatelijk principes.
‘Het is belangrijk dat we zo’n mechanisme hebben’, zei De Croo. ‘De situatie in Hongarije toont de noodzaak aan van de uitvoering van het conditionaliteitsstelsel.’
Precies over die uitvoering bestaat momenteel discussie. Het hele mechanisme is sinds 1 januari actief, maar de Commissie werkt nog steeds aan specifieke richtsnoeren voor de toepassing ervan. Intussen vechten Hongarije en Polen het nieuwe mechanisme aan bij het Europees Hof van Justitie, dat na de zomer duidelijke richtlijnen zou moeten verschaffen voor de uitvoering. Het Europees Parlement wil tegen de Commissie een juridische procedure starten omdat het vindt dat ze nalaat op te treden tegen landen als Hongarije, terwijl ze dat wel degelijk verplicht is.
De nieuwe Hongaarse wet verbiedt elke verwijzing naar holebi’s en transgenders op plaatsen waar minderjarigen aanwezig zijn. In een reactie op de goedkeuring ervan zegt Europees commissaris voor Justitie Didier Reynders woensdag dat hij de wet betreurt. ‘Bij het vormen van hun eigen identiteit, moeten de jongere generaties toegang hebben tot informatie die een moderne en echte open samenleving reflecteert, in al haar diversiteit. Niemand mag worden gecensureerd’, schrijft hij in een tweet, die hij afsluit met een regenboogvlag.
Het bericht van Reynders is de eerste inhoudelijke reactie van de Commissie. Woordvoerster Dana Spinant verklaarde eerder op de dag, tijdens de middagbriefing die de Commissie dagelijks organiseert, dat de nieuwe Hongaarse wet geanalyseerd wordt in het Berlaymontgebouw. ‘Wat we ermee zullen aanvangen, hangt af van wat we zullen vinden. We moeten bekijken op welke punten de wet de Europese wetgeving, de principes van de EU en het Handvest van de grondrechten al dan niet respecteert.’
Dat de Commissie ervoor zou terugdeinzen bijkomende stappen te ondernemen tegen Hongarije (tegen het land loopt al een artikel 7-procedure) ontkende Spinant. ‘We gaan onze positie en onze mening kenbaar maken. Maar die moeten gebaseerd zijn op een grondig onderzoek van de werkelijke inhoud van deze wet en de eventuele problemen die hij stelt.’
‘Hongarije riskeert Europese straf’
Europees Commissaris voor Gelijkheid Helena Dalli bevestigt dat de Europese Unie Hongarije financieel zou kunnen straffen, meldt persagentschap IPS. Kort voordat het Hongaarse parlement het verbod goedkeurde, liet commissaris Dalli weten dat Brussel bereid is maatregelen te treffen die vergelijkbaar zijn met beperkingen die eerder werden opgelegd aan Poolse gemeenten die zichzelf ‘lgbtq-vrij’ verklaarden.
Op de vraag of het waarschijnlijk is dat de EU soortgelijke sancties oplegt aan Hongarije, mocht het wetsvoorstel van de regerende Fidesz-partij aangenomen worden, reageerde Dalli duidelijk: ‘Ja, natuurlijk. Absoluut.’
Poolse steden
Een jaar geleden besloot de EU fondsen in te trekken voor zes Poolse steden. De zes steden hadden moties aangenomen die zogenaamde ‘lgbtq-ideologie’ verwerpen en traditionele familiewaarden verdedigen.
Volgens Dalli heeft daardoor zeker één Poolse regio sindsdien zijn beleid teruggedraaid. Dalli: ‘We denken dat als we dit verplaatsen naar de situatie in Hongarije, ons besluit daar eenzelfde effect zou kunnen hebben.’ Wel voegt ze toe dat de EU eerst de wettelijkheid van een dergelijke stap moet onderzoeken.