‘De Britse cultuuroorlog heeft een nieuw slagveld: het klimaat’

Waarom kondigt Brits premier Rishi Sunak nieuwe olie- en gasboringen in de Noordzee aan? ‘Dit past bij een tactisch manoeuvre waarmee hij hoopt in Downing Street te kunnen blijven’, schrijft Lia van Bekhoven vanuit Londen.

Zoals iedereen weet die de afgelopen weken niet onder een steen gezeten heeft, was juli de heetste maand ooit. Of, zoals secretaris generaal van de Verenigde Naties António Guterres zei, het tijdperk van wereldwijde opwarming is voorbij, de tijd van wereldwijd koken is aangebroken.

Dus wat doet de Britse premier Rishi Sunak? Met het gejammer van zijn landgenoten wier vakantie in Griekenland en Italië in vlammen opging nog maar net van de schermen (want pas als een Britse toerist klimaatwijziging aan den lijve ondervindt is het echt, en is het echt erg) laat Sunak weten in de Noordzee naar olie en gas te willen boren. Minstens honderd vergunningen zullen in september uitgedeeld worden terwille van de exploratie van de fossiele grondstoffen die klimaatwijziging veroorzaakt hebben.

Over olie op het vuur gesproken.

Waarom doet Sunak dat? Waarom haalt hij zich de irritatie van klimaatwetenschappers op de hals en riskeert hij de geloofwaardigheid van het Verenigd Koninkrijk in de Verenigde Staten en andere Europese landen, waar juist een nieuw verbod geldt voor het aanboren van fossiele brandstoffen?

Het is niet alsof de reserves in de Noordzee leeggeplunderd moeten worden om Britse huishoudens minder afhankelijk te maken van dictators als Vladimir Poetin, zoals de regeringsleider zei. Het VK heeft genoeg olie. Voldoende om 80 procent te exporteren. Het is evenmin waar dat olie uit eigen Noordzeebodem de stookkosten voor de Britse consument verlaagt. De olieprijs wordt niet in Londen, maar op de internationale markt bepaald.

Voert Sunak de gas- en olieproductie op omdat zijn echtgenote staat te winnen bij olie-exploratie dankzij aandelen in Infosys, het bedrijf van haar vader, die haar vorig jaar 14 miljoen euro opleverden? Kan.

(Lees verder onder de preview)

District van Boris Johnson

Maar waarschijnlijker is dat Sunak de anti-fossielebrandstofagenda van zijn voorgangers bij het gescheiden huisvuil zette vanwege Uxbridge.

Uxbridge is een onopzienbarend district aan de rand van Londen. Bij de verkiezing vorige maand druiste de regio tegen de landelijke trend in door met de hakken over de sloot de Conservatieve kandidaat het Lagerhuis in te stemmen. De verwachting van Labour, gokkantoren en peilingbureaus dat Uxbridge in handen zou vallen van de sociaaldemocraten, was gevloerd door de groene zone, het plan van Labours burgemeester Sadiq Khan om Uxbridge binnen Londens milieuzone te trekken. Dat was goed voor de volksgezondheid, maar niet goed voor de beurs van oude, luchtvervuilende autobezitters die een stevige 14 euro per dag zouden moeten betalen om achter het stuur te kruipen. In de stemhokjes van Uxbridge bleek de groene zone een milieuplan te ver.

Voor de Conservatieven – doorgaans 20 procent achterliggend op Labour – was de overwinning in een district (met als enige kenmerkende eigenschap dat het tot dan toe in het parlement werd vertegenwoordigd door Boris Johnson) een godsgeschenk. Met het verzet van Uxbridge tegen groene politiek, had Sunak een wapen waarmee de Tories zich konden onderscheiden van Labour. Onder druk van zijn rechtse achterban en tenminste drie klimaatontkennende kranten begon de premier, een enthousiast gebruiker van privévliegtuigen en helikopters, zich te profileren als de stem van de Ford Fiesta-bezitter – een tactische manoeuvre waarmee hij hoopt in Downing Street te kunnen blijven.

Zo zette Sunak de eerste stap in de aanloop naar de landsverkiezingen, die vermoedelijk eind 2024 gehouden worden. De Conservatieven zeggen de wettelijk bindende afspraken over klimaatdoelen niet te zullen afbreken, maar de urgentie is weg. Londen heeft niet langer de ambitie internationaal leidinggevend te willen zijn, de overheid is nu ‘proportioneel en pragmatisch’.

Ik vermoed dat de kiezers de komende maanden van Sunak te horen krijgen dat een land van gemiddelde omvang dat verantwoordelijk is voor maar 1 procent van ’s werelds broeikasgasemissies, de ecologische toekomst van de aarde niet gaat bepalen, en ja natuurlijk moeten we decarboniseren, maar het is economisch onverstandig om halsoverkop op net zero af te stormen, en laten we eerst maar eens afwachten wat India en China doen.

Het is nog maar de vraag of de resterende Britse olie- en gasvelden in de Noordzee daadwerkelijk aangeboord worden. Nieuwe vergunningen voor de exploratie kunnen pas ten vroegste in 2028 gebruikt worden. Afgezien nog of een bank gevonden kan worden om onderzoeken naar fossiele brandstoffen in de Noordzee te financieren. Laat staan een verzekeringsmaatschappij om de exploraties te verzekeren. De huidige internationale afspraken zijn immers bedoeld om dergelijke boringen moeilijker te maken.

Wat wel duidelijk is, is dat het klimaat het nieuwe slagveld wordt in de polariserende, Britse cultuuroorlog.

Goodbye Brexit, hello net zero.