Daar is de universele gsm-oplader: eindelijk een tastbaar EU-succes

De wetgeving rond een Europese universele oplader is een feit. Daarmee kan het Europese niveau zich nog eens zichtbaar onderscheiden.

Is het binnenkort gedaan met die warboel van verschillende kabels die zichzelf op onverklaarbare wijze in elkaar hebben gevlochten? Of is het straks nog meer dan voordien opletten geblazen dat vrienden of familie niet met een gsm-oplader aan de haal gaan? Als het aan Europa ligt: beide. Vandaag treedt namelijk een Europese wet in werking die vanaf augustus 2024 uniforme USB-C-opladers voor onder meer smartphones, digitale camera’s en spelconsoles verplicht. Voor laptops geldt dat vanaf 2026.

Die afspraak kwam er niet zonder slag of stoot. In 2009 verzocht de Europese politiek de technologiesector om vrijwillig in te grijpen tegen de wirwar van opladertypes. Uit eigen beweging schakelden de meeste bedrijven, zoals Nokia en Huawei, over naar een micro-USB-systeem. Hoopvol stelde de Europese Commissie in 2011 de ‘eerste universele oplader’ voor die in 2013 alomtegenwoordig moest zijn. ‘De start van een revolutie’, klonk het bij monde van toenmalig Eurocommissaris Antonio Tajani.

Zo’n vaart zou het niet lopen. Het was de Amerikaanse technologiegigant Apple, goed voor ongeveer 30 procent van de Europese smartphonemarkt, die tegenstribbelde. Volgens het bedrijf staat een uniforme oplader innovatie in de weg en zou de afvalberg er nauwelijks door slinken. Met een niet-bindende resolutie probeerde het Europees Parlement in 2014 de druk te verhogen. Maar zoals dat wel vaker met niet-bindende resoluties gebeurt, kwam er nauwelijks schot in de zaak.

Pas in 2018 kwam de Europese Commissie tot de conclusie dat de vrijwillige aanpak in de sector te traag verliep. Tegen dan waren heel wat gsm- en smartphoneondernemingen naar een USB-C-systeem overgestapt. Nog steeds bleef Apple met veel lobbywerk op de rem staan. Maar in Brussel bleek de maat vol. In 2021 volgde er voor de eerste keer een concreet wetsvoorstel, waarover de lidstaten eerder dit jaar een overeenkomst hebben bereikt. De wet is vanaf vandaag van kracht.

Symboliek

Voor de Europese Unie wordt de universele oplader een van de weinige verwezenlijkingen die in het dagelijkse leven voor vrijwel iedereen tastbaar zal zijn. Vaak draait het Europese marktproject namelijk om de harmonisering van 27 verschillende nationale regels naar één Europese afspraak. Dat zijn erg technische aangelegenheden die meestal onopgemerkt blijven. Toch zorgt het ervoor dat het Belgische bruto binnenlands product 4,4 procent hoger ligt dan zonder de interne markt.

De impact van de Europese Unie op het dagelijkse leven is met andere woorden niet altijd even zichtbaar. In Brussel is men zich bewust van dat ‘marketingprobleem’. Met gerichte campagnes probeert de Unie daar verandering in te brengen. Met posters en filmpjes werd het in 2020 overeengekomen coronaherstelfonds overal in Europa in de verf gezet. Maar wie bijvoorbeeld naar de website Wat Europa voor mij doet surft, botst op weinig wervende zaken zoals het herstel van de mediterrane zwaardvis, of het feit dat de Europese Bankenautoriteit in 2017 is verhuisd.

Daarom is de universele oplader een opsteker voor het Europese project, meent professor Europese politiek Steven Van Hecke (KU Leuven). ‘Het is natuurlijk geen verwezenlijking die even symbolisch is als de euromunt, maar de maatregel is een dankbaar voorwerp om aan te tonen wat Europese integratie in het dagelijkse leven betekent. En dat het zo lang op zich heeft laten wachten, is ook iets wat in de Unie wel vaker gebeurt.’

Het doet wat denken aan de afschaffing van de roamingtarieven, waardoor men sinds 2017 zonder bijkomende kosten in heel de Europese Economische Ruimte mobiel kan surfen. ‘De meesten onder ons zijn natuurlijk vergeten dat dit het resultaat was van een Europees akkoord’, zegt Van Hecke. ‘Pas als we na een reis in het Verenigd Koninkrijk of Zwitserland een duurdere telefoonrekening in de bus krijgen, beseffen we hoe aangenaam die Europese maatregel wel is. Dat zal ook voor de universele oplader zo zijn.’