De verschillen tussen de coalitiepartijen op het gebied van migratie zijn onoverbrugbaar gebleken, zo verklaarde de Nederlandse premier Mark Rutte vrijdagavond op een persconferentie de val van zijn regering.
De premier noemde de situatie ‘betreurenswaardig, maar de politieke realiteit waar we niet omheen kunnen’. Zaterdag praat Rutte de koning bij.
‘Het is jammer dat we door deze scheiding halverwege de rit het werk niet kunnen afmaken’, zei hij over de samenwerking in de coalitie. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan demissionair verder. Rutte benadrukte dat de vier partijen gezamenlijk tot de conclusie zijn gekomen dat verder praten geen zin meer had. Eerdere berichten van Haagse bronnen dat de ChristenUnie het initiatief daartoe genomen had, ontkende hij. ‘Het is een unaniem besluit.’
Het breekpunt was de gezinshereniging voor asielzoekers met een verblijfsvergunning geworden. De VVD wilde een pauzeknop en een quotum op het aantal nareizigers per maand. Voor de ChristenUnie was dat onverteerbaar.
Rutte wilde er tijdens zijn persconferentie inhoudelijk niet op ingaan. Maandag gaat de Kamer een debat voeren over de val van het kabinet. ‘We waren bezig met een heel pakket maatregelen. Daar was nog geen overeenstemming over. Gezinshereniging was een belangrijk onderdeel daarin’, zei Rutte. Volgens hem vinden D66 en ChristenUnie het ‘van groot belang dat gezinshereniging altijd mogelijk is’. CDA en VVD vinden dat in principe ook, zei Rutte. Maar als de asieldruk te groot is, moet je kijken naar een tijdelijke beperking op nareizigers, aldus de aftredend premier. Het ging om twee botsende opvattingen, zei hij.
Rutte had ‘vriendelijker’ kunnen zijn
D66-leider Sigrid Kaag vindt het ‘betreurenswaardig’ dat het kabinet is gevallen door onenigheid over het asielbeleid. Gezien de grote uitdagingen waar Nederland zich voor gesteld ziet, ‘is niemand gebaat bij stilstand door een politieke crisis’, aldus de vicepremier en minister van Financiën.
Rutte verwijt zichzelf in ieder geval niets, behalve dat hij zijn bezwaren ‘vriendelijker had kunnen brengen’. ‘Dat is niet de reden van de kabinetsval’, zei Rutte nog.
Andere partijen wijzen wel naar de VVD-voorman. CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma noemde zijn opstelling grenzend aan roekeloos en ‘onverantwoord hard’.
De verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer kunnen op zijn vroegst half november worden gehouden, liet de Kiesraad inmiddels weten.
