Een kamerbrede meerderheid in het Europees Parlement heeft zich donderdag achter de resolutie geschaard waarin hervormingen vooropgesteld worden die nieuwe affaires zoals de corruptiezaak die nu het halfrond teistert, moeten vermijden. De MEP’s beloven meer transparantie en integriteit en vragen om een onafhankelijk ethisch orgaan. Er moet ook een vicevoorzitter komen die zich met de strijd tegen corruptie en buitenlandse inmenging moet bezighouden. Al het wetgevende werk met betrekking tot Qatar wordt ‘on hold’ gezet.
De resolutie komt er amper zes dagen nadat een reeks huiszoekingen door het Belgische gerecht ‘Qatargate’ deed ontploffen. De Golfstaat zou via omkoping de Europese besluitvorming hebben willen beïnvloeden – met het opzijschuiven van de Griekse Eva Kaili als vicevoorzitter rolde in het Europees Parlement al een eerste kop. Intussen lijkt de zaak verder uit te dijen naar Marokko. Na een debat afgelopen dinsdag, stelden de verschillende fracties een gezamenlijke resolutie op over de zaak en over hoe zulke schandalen in de toekomst vermeden kunnen worden. Dat een zeer grote meerderheid van de parlementsleden de tekst vandaag/donderdag zou goedkeuren, lag dan ook in de lijn der verwachtingen: 541 parlementsleden duwden op het groene knopje, slechts 2 stemden tegen, 3 onthielden zich.
Belgische inlichtingendiensten
De parlementsleden stellen eerst en vooral vast dat de bestaande interne controle- en waarschuwingsmechanismen er “op dramatische wijze” niet in geslaagd zijn de corruptie op het spoor te komen. Zoals bekend waren het de Belgische inlichtingendiensten en het gerecht die de kat de bel aanbonden. Wanneer het corruptieonderzoek afgerond is en eventuele rechtszaken achter de rug zijn, wil het Europees Parlement een onderzoekscommissie oprichten om ook eventuele andere gevallen van corruptie en ongeoorloofde inmenging door derde landen, die de besluitvorming willen beïnvloeden, op het spoor te komen. Het wil in de toekomst ook een vicevoorzitter aanstellen die zich specifiek met integriteit en de strijd tegen corruptie en buitenlandse inmenging moet bezighouden.
Verder staat in de tekst dat het parlement zijn volledige medewerking zal verlenen aan het lopende onderzoek en dat het alle verdedigers van de Qatarese belangen de toegang tot zijn gebouwen tijdelijk wil ontzeggen. Zoals de verschillende fracties al tijdens het debat duidelijk maakten, moeten de regels op het vlak van transparantie en integriteit aangescherpt worden. Zo nemen de parlementsleden zich voor volledige transparantie over hun neveninkomsten aan de dag te leggen.
Afkoelperiode
Voor oud-parlementsleden én voor hoge ambtenaren moet een minimale afkoelingsperiode ingevoerd worden voor ze in de privésector aan de slag gaan, om draaideurpolitiek te vermijden. Het Europees antifraudebureau OLAF en het Europees Openbaar Ministerie moeten worden versterkt.
De Europese Commissie wordt gevraagd een concreet voorstel voor de oprichting van een onafhankelijk ethisch orgaan dat openstaat voor alle EU-instellingen neer te leggen. Ook zegt het parlement alle wetgevende werk met betrekking tot Qatar op te schorten, vooral wat betreft visumliberalisering en de goedkeuring van de vorig jaar ondertekende luchtvaartovereenkomst. Ook geplande bezoeken van parlementaire delegaties aan het land worden uitgesteld.
Met Eva Kaili en oud-Europarlementslid Pier Antonio Panzeri zijn voorlopig enkel politici van de sociaaldemocratische S&D-fractie bij de corruptiezaak betrokken, al durft niemand er zijn hand voor in het vuur te steken dat er geen politici van andere fracties meer genoemd zullen worden. Bij de S&D zegt de Duitse Birgit Sippel alvast dat de snelheid waarmee het voltallige parlement zich nu tot interne reflectie en hervormingen geëngageerd heeft, ‘getuigt van onze gezamenlijke inzet en vastberadenheid om de integriteit van het parlement en de EU-instellingen te herstellen’. Het zijn individuele personen die in de fout gegaan zijn, zegt ze, ‘maar we moeten erkennen dat de reputatie van heel het Europees Parlement geschaad is’.
Volgens de Belgische covoorzitter van de groene fractie Philippe Lamberts (Ecolo) moet het parlement nu de kans aangrijpen ‘om op het vlak van transparantie, verantwoordelijkheid en integriteit de hoogste normen aan te nemen’. ‘Er moet een omgeving gecreëerd worden waarin machtsmisbruik onmogelijk is’, zegt hij. Het Poolse parlementslid Jacek Saryusz-Wolski, van de ECR-fractie, vreest dat de feiten zoals ze nu bekend zijn nog maar het topje van de ijsberg zijn. Daarom is de gevraagde onderzoekscommissie volgens hem noodzakelijk.
De ECR vroeg ook extra aandacht voor concrete dossiers waarin landen als Rusland, Iran en China gelobbyd hebben, maar die amendementen werden bij de stemming niet goedgekeurd.
