‘Fuck business‘, zei Boris Johnson in 2018. Het onderwerp was brexit en de gelegenheid een privébijeenkomst van diplomaten. Drie jaar later begint het Britse bedrijfsleven te geloven dat de premier meende wat hij toen zei, schrijft Lia van Bekhoven.
Brexit is vijf weken oud en business is ‘fucked’. Niet alle, natuurlijk, maar wel die van de tienduizenden Britse ondernemers die het moeten hebben van handel met de EU.
Van de kreukvrije toegang tot ‘Europa’ die premier Johnson beloofde, is geen sprake. In- en uitvoerders lopen vast in papiermolens die voor 1 januari niet bestonden. Ze moeten voldoen aan grensinspecties, btw-betalingen, administratiekosten, gezondheidscontroles, douaneaccijnzen, ‘groupage’-beperkingen en regels over herkomst van producten.
Het begon een paar weken geleden met de Schotse vissers. DR Collin & Sons, een visbedrijf bij Edinburgh dat dagelijks een of twee vrachtwagens met levende kreeften en langoustines naar Frankrijk vervoert, schat sinds 1 januari 90 procent van zijn inkomsten verloren te hebben. Het bedrijf heeft 200 mensen in dienst. Met de nieuwe bureaucratie zou het onmogelijk zijn producten supervers aan de overkant krijgen.
Daarna kwamen de vleesproducenten met verhalen van tonnen kadavers die op diverse kades lagen te rotten. De Britse varkensindustrie bleef zitten met een overschot van 100.000 varkens omdat 75 procent niet afgezet kon worden.
Tegelijkertijd liet de Cheshire Cheese Company weten dat Europese fijnproevers het zonder zijn kazen moeten doen. Het loonde niet om op iedere doos van 30 euro een hygiëne certificaat aan te vragen van 191 euro.
De mode-industrie jammerde vorige week ‘onthoofd’ te worden omdat ze in sommige gevallen dubbele heffingen moet betalen.
Honderd musici klaagden in een brief aan de Times over het hoofd gezien te zijn bij het brexitoverleg. Een ontmoeting tussen Elton John en de minister van Cultuur veranderde niks aan feit dat in de nieuwe post-brexitwereld Europese tournees niet langer mogelijk zijn zonder een veelvoud aan visa en transportvergunningen voor instrumenten.
Brexit is vijf weken oud en business is ‘fucked’.
Kinderziekten, zegt Johnson. Tijdelijke problemen. Maar de meesten zijn de logische gevolgen van brexit. Ze zitten diep verankerd in het handelsakkoord van 1246 pagina’s waarvoor volksvertegenwoordigers maar een dag kregen het door te lezen.
Sinds brexit is het VK een derde land voor de EU. Met die status zijn 8 miljard euro extra kosten gemoeid aan douanepapieren. 215 miljoen in- en uitvoerdocumenten verwachten jaarlijks ingevuld te worden. Die rompslomp blijft, ook als de Britten hun voorbereidingen op orde krijgen, de diverse IT-systemen met elkaar leren communiceren, de tekorten van 50.000 Britse douanepersoneel zijn ingelopen en er duidelijkheid is over het aantal gezondheidsverklaringen dat een quiche ham en kaas behoeft. Twee of drie?
Voor de vijf grote Britse bedrijfsorganisaties waren de afgelopen weken ‘een absoluut bloedbad’ en ‘Dante’s vijfde cirkel van de hel’. Maar brexit is brexit, in de befaamde slogan van oud-premier Theresa May.
De Britse kiezer ligt overigens niet wakker van de turbulentie aan de havens. De industrieën die aan de kortste touwtjes van brexit trekken, zijn relatief klein. Sommigen hebben een onevenredig grote status, zoals de visserij, maar de crisis aan de grenzen wordt overschreeuwd door de crisis van de covidpandemie. Violisten met ambities voor La Scala en exporteurs van krab daargelaten, gaat de ontwrichting de grote massa voorbij.
Voor de Britten is de brexit afgelopen. Ze willen er niet meer over horen. Boris Johnson spreekt de kiezers niet tegen. Regering en oppositie prefereren de uittredingskwestie af te doen als een slepende schilderklus die eindelijk geklaard is.
Maar de brexit was altijd een proces. Het handelsakkoord is niet meer dan het begin van lange, mogelijk permanente onderhandelingen. Van de grote gaten in het handelsverdrag is de Britse dienstensector, de motor van de Britse economie, de grootste. Die sector, goed voor 80 procent van het nationale inkomen, is in het handelsakkoord buiten beschouwing gebleven. Vroeg of laat zal er een regeling voor getroffen moeten worden.
Urgenter zijn de controles die de Britten voor bepaalde producten gefaseerd invoerden. Vanaf 1 juli wordt er niks meer door de vingers gezien en gaan strakkere normen gelden. Ook de bevoorradingsroutes moeten de komende maanden opnieuw vastgelegd worden. In april loopt de soepele regelgeving af die in Noord-Ierland geldt op sommige producten. Belfast wil verlenging en meer flexibiliteit. Brussel is daar niet zo zeker van.
Lees ook: ‘Troubles’ aan de Ierse grens: wat is er aan de hand?
Brexit betekent voortdurend onderhandelingen en dus gesteggel met de bad cops in de EU. Londen is geneigd de oorsprong van de chaos en extra kosten bij de overburen te leggen. Johnsons lijfblad The Daily Telegraph noemde Angela Merkel de hoofdschuldige van de brexit.
Brexit was een Britse beslissing. Zolang in Londen de nadruk blijft liggen op soevereiniteit en niet op de economie, zal uittreding voor wrijving blijven zorgen en blijft het bedrijfsleven ‘fucked’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
