Na brand in Saint-Omer: hoe kerkbranden tot xenofobe oprispingen leiden
De recente brand in een 19e-eeuwse kerk in het Noord-Franse Saint-Omer is aangestoken door een geboren en getogen Fransman. Maar op sociale media werd opvallend – en onterecht – in de richting van migratie gekeken.
Een spectaculaire brand vernielde op zondag 1 september het dak en de klokkentoren van de Onbevlekte Ontvangeniskerk in Saint-Omer. De beelden van het gebouw in lichterlaaie gingen meteen rond op sociale media. Tegelijk kwamen ook allerlei speculaties op gang over de oorzaak van de brand. Was het brandstichting? En wie was de dader?
Opvallend, daarbij werd meteen in de richting van ‘migratie’ gekeken. ‘Het zijn nooit moskeeën waar brand uitbreekt’, zo werd bijvoorbeeld herhaaldelijk beweerd. (Dat klopt overigens niet, alleen al in 2024 waren er branden in moskeeën in Poitiers, Saint-Malo en Saint-Martin-des-Champs.) Anderen zagen dan weer een verband met de vermeende ‘satanische’ openingsceremonie van de Olympische Spelen in Parijs, waar een bepaald tafereel het Laatste Avondmaal zou bespot hebben.
Anderen zagen een verband met de vermeende ‘satanische’ openingsceremonie van de Olympische Spelen in Parijs.
Psychiatrische problemen
Er zijn in Frankrijk ongeveer 50.000 christelijke gebouwen. Die zijn soms eeuwen oud, er worden kaarsen gebrand en ze worden zelden goed bewaakt. De meeste kerkbranden zijn het gevolg van ongevallen – elektrische storingen bijvoorbeeld. Bij brandstichting blijken de gevatte daders vaak mensen met psychiatrische problemen of dronken personen.
Ook in Saint-Omer werd al snel een 39-jarige verdachte opgepakt. Er waren inbraaksporen gevonden in de sacristie van de kerk, wat het spoor van opzettelijke brandstichting aannemelijk maakte. Op woensdag 4 september bekende de verdachte de feiten. Het gaat om een dakloze man die op 27 augustus was vrijgekomen na een gevangenisstraf voor inbraken en diefstal. Met in totaal 26 veroordelingen op zijn kerfstok, vooral voor diefstallen, was de man ook al veroordeeld voor verschillende brandstichtingen in kerken. Maar vooral: de recidivist is een geboren en getogen Fransman.
Plots circuleerde de naam ‘Mehdi Benbouzid’ als die van de dader. Er is ook echt iemand met die naam betrokken bij de zaak, maar dat is de officier van justitie.
‘Antifa’
Die Franse afkomst hield de ophitsers op sociale media niet tegen. Plotseling circuleerde de naam ‘Mehdi Benbouzid’ als die van de dader. Er is daadwerkelijk iemand met die naam betrokken bij de zaak, maar dat is de officier van justitie die bevoegd is voor het opsporingsonderzoek.
Extreemrechtse profielen op X schreven ook dat de verdachte op Facebook ‘berichten had geplaatst op sociale media waarin hij de islam prijst’ of dat hij ‘postte op sociale media over antiracisme en de islam’. Anderen noemden de man ‘extreemlinks’ of ‘antifa’. Maar van dergelijke politieke achtergronden zijn geen sporen te vinden. De publieke socialemediaprofielen van de verdachte tonen vooral een voorkeur voor knappe vrouwen, auto’s en rapmuziek. Hij leefde duidelijk aan de rand van de samenleving.
De verdachte verklaarde aan de onderzoekers dat hij had ingebroken om te stelen en dat hij brand had gesticht bij het verlaten van de kerk. Franse media duikelden op dat hij tijdens een eerder proces over brandstichting in kerken verwezen had naar misbruik door zijn adoptiefvader: ‘En elke keer als ik naar tv kijk blijken de priesters pedofielen. Daarom viseer ik kerken.’
