Banden met het Kremlin: schorst het internationale Rode Kruis straks zijn Russische lidorganisatie?

De raad van bestuur van het internationale Rode Kruis komt deze week in Genève samen om de relatie van het Russische Rode Kruis met het Kremlin te bespreken. Wordt de Russische tak geschorst? Q&A met de Duitse onderzoeksjournalist Frederik Obermaier (paper trail media/Spiegel/ZDF), die mee onthulde hoe het Russische Rode Kruis een spreekbuis is van het Kremlin.

In de Zwitserse hoofdstad Genève komt de raad van bestuur van de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC) vier dagen samen om aantijgingen tegen het Russische Rode Kruis te bespreken. Wat is het probleem?

Frederik Obermaier: Het komt erop neer dat het hoogste principe van het Rode Kruis – het neutraliteitsbeginsel – is geschonden. Het Russische Rode Kruis heeft de kant gekozen van het Kremlin, dat een wrede oorlog voert tegen de hele burgerbevolking in Oekraïne.

Recent internationaal journalistiek onderzoek – de KremlinLeaks, gepubliceerd in februari – heeft aangetoond dat het Russische Rode Kruis nauw betrokken is bij de propaganda-inspanningen van het Kremlin, maar ook bij zijn oorlog tegen Oekraïne. Het Russische Rode Kruis helpt bijvoorbeeld bij de militaire opleiding van kinderen. En het prijst Russische defensiebedrijven die raketten en helikopters bouwen die worden gebruikt om Oekraïne aan te vallen. Verschillende bestuursleden van het Russische Rode Kruis hebben zelfs openlijk hun steun betuigd aan de oorlog tegen Oekraïne.

Hoe heeft het internationale Rode Kruis tot nu toe gereageerd op die aantijgingen tegen een van zijn leden?

Obermaier: Voor een organisatie die gefinancierd wordt door de EU en veel van haar lidstaten, maar ook door internationale donoren zoals de Amerikaanse regering , heeft het Rode Kruis verrassend intransparant gereageerd, en dat geldt zowel voor de Internationale Federatie (IFRC) als voor het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC). De statutaire documenten van het IFRC stellen dat in het geval van dergelijke beschuldigingen de ‘compliance commissie’ een onderzoek moet starten – dat zelfs kan leiden tot schorsing of definitieve uitsluiting. Maar in dit geval is dat niet gebeurd. Er werd alleen een ‘review’ ingesteld, waarbij het echter onduidelijk was wie wat juist onderzocht.

Is de bijeenkomst in Genève deze week dan een stap vooruit?

Obermaier: Inderdaad. Maar tegelijkertijd is de bijeenkomst bizar. Een van de leden van het bestuursorgaan van het IFRC staat zélf aan het hoofd van het Russische Rode Kruis. Het is vreemd dat hij lid is van een orgaan dat moet beslissen over de volgende stappen tegen zijn organisatie.

De man in kwestie, Pavel Savchuk, is nog maar 29 jaar maar heeft al een behoorlijke reputatie.

Obermaier: Hij is een van die individuen die je vaak ziet in het Rusland van Poetin. Al van jongs af aan staan ze heel dicht bij het Kremlin. Tot onze KremlinLeaks-onthullingen maakte Savchuk deel uit van verschillende organisaties die dicht bij Moskou stonden. Een ervan heeft bijvoorbeeld het patent op de beruchte ‘Z’, het symbool van de Russische agressie tegen Oekraïne. Bovendien is Savchuk al door Oekraïne gesanctioneerd. En recent ondertekende hij nog een samenwerkingsakkoord met een Russische ambtenaar die door de EU gesanctioneerd is wegens zijn rol bij de ontvoering van Oekraïense kinderen.

Voor Der Spiegel en Der Standard sprak u met de Oekraïense mensenrechtencommissaris Dmytro Lubinets. Hij roept op tot sancties tegen het Russische Rode Kruis.

Obermaier: De boodschap van Lubinets is heel duidelijk. Hij roept de EU op om het Russische Rode Kruis te sanctioneren. Hij eist dringend een gedegen onderzoek door het IFRC naar alle beschuldigingen tegen Savchuk en het Russische Rode Kruis. En hij vraagt dat Savchuk uit de raad van bestuur van het IFRC wordt gezet.

In het geval van Belarus hebben we gezien dat het internationale Rode Kruis stappen vooruit zette. Het Belarussische lidmaatschap werd opgeschort toen bekend werd dat het hoofd van het Belarussische Rode Kruis de Russische oorlog tegen Oekraïne steunde. En in het geval van het Russische Rode Kruis zijn de beschuldigingen zelfs nog ernstiger.