Friedrich Merz, de voorzitter van de Duitse christendemocraten (CDU), wil in 2025 Olaf Scholz als bondskanselier opvolgen. Of uitspraken over asielzoekers die voorrang zouden krijgen bij de tandarts hem daarbij zullen helpen, is nog maar de vraag.
‘Ze worden gek, de mensen’, zo verklaarde CDU-voorzitter Friedrich Merz afgelopen week in een talkshow van de tv-zender Welt.
Merz toonde tijdens de uitzending alle begrip voor het sentiment van ‘de mensen’. Immers: ‘Ze zien dat 300.000 asielzoekers zijn afgewezen, het land niet verlaten, volledige uitkeringen krijgen en volledige medische zorg. Ze zitten bij de dokter voor nieuwe tanden, terwijl de Duitse burgers naast hen geen afspraak kunnen krijgen.’
Een belangrijke kanttekening daarbij: wat Merz vertelt, strookt niet met de waarheid. Volgens de Duitse asielwet kunnen afgewezen asielzoekers niet van de ziekteverzekering genieten. Alleen in het geval van ‘acute ziekte en pijn’ wordt ‘noodzakelijke medische en tandheelkundige behandeling’ verstrekt.
‘Zielig populisme’
Merz’ uitlatingen zorgden, weinig verrassend, voor een storm van verontwaardiging aan de linkerzijde. ‘Zielig populisme’ en ‘vooral in deze tijden totaal ongepast’, zo oordeelde de sociaaldemocratische minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD). Vanuit dezelfde partij waarschuwde bondskanselier Olaf Scholz dat zulke uitspraken ‘de gemoederen in het land alleen maar verhitten’. Scholz en Faeser verwijzen in hun commentaren impliciet naar de peilingen, waarin de rechts-radicale Alternative für Deutschland (AfD) tegenwoordig nooit geziene scores van 20 procent en meer behaalt.
Hoe met de steile opgang van de AfD om te gaan? Oppositiepartij CDU lijkt het niet zo goed te weten. De communicatie na Merz’ tv-optreden legde dat op pijnlijke manier bloot. Via sociale media verspreidde de partij eerst een fragment waaruit de omstreden passage over asielzoekers bij de tandarts was verwijderd. Een halve dag later werd een nieuwe, dit keer wél volledige versie geplaatst.
Strategie of niet?
In de Duitse media leidde het gezwalp tot de vraag of Merz een uitschuiver maakte dan wel of de uitspraken deel uitmaken van een weloverwogen strategie in de aanloop naar de verkiezingen in 2025. De twee mogelijkheden zijn even problematisch, klonk het in een analyse van de radiozender Deutschlandfunk. ‘Als het geen bewuste strategie is, dan hebben we te maken met een CDU-leider die zich op beslissende momenten laat leiden door spontane ingevingen en emoties.’ In het andere geval, zo luidde de analyse, maakt het deel uit van een strategie waarmee ze ‘alleen de extreemrechtse rand versterken’.
Het is niet de eerste keer dat Merz twijfel zaait over de CDU-strategie tegenover radicaal-rechts. Afgelopen zomer verklaarde hij in een interview dat hij samenwerking met de AfD op lokaal niveau niet uitsluit. Tegenwind kwam er zowel binnen de CDU als binnen zusterpartij CSU. Zo nam onder anderen Markus Söder, de minister-president van Beieren en Merz’ belangrijkste concurrent voor het kanselierschap, meteen afstand van Merz’ verklaring.
Interne kritiek kwam er tot dusver nauwelijks op Merz’ uitspraken over afgewezen asielzoekers en hun vermeende voorkeursbehandeling. Integendeel. Manfred Weber, voorzitter van de Europese christendemocratische fractie EVP, betuigde in een radio-interview zijn volle steun. ‘Ik voer vandaag campagne in Beieren. Dit zijn de onderwerpen die de mensen interesseren en bewegen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier