De Europese Commissie had geen andere keuze dan de strafprocedure onder artikel 7 van het Europees verdrag op te starten tegen Polen, maar dat maakte de beslissing er niet gemakkelijker op. Dat zegt de Belgische commissaris Marianne Thyssen (CD&V) in een reactie. ‘Dit is geen vrolijke dag voor Europa.’
De Commissie trekt Polen al twee jaar aan de mouw over de justitiële hervormingen die onder het bewind van de PiS-partij worden doorgevoerd. Maar Warschau blijft doof voor de kritiek en zet koppig door. ‘Men respecteert er zelfs het Grondwettelijk Hof niet meer, de onafhankelijkheid van de Poolse rechtsstaat is niet meer gegarandeerd’, reageert Thyssen.
‘Dit is geen vrolijke dag voor Europa, want we starten een procedure op die we nog niet eerder gebruikt hebben. Dat de rechtsstaat niet gerespecteerd wordt, is heel pijnlijk om te moeten vaststellen.’ Kandidaat-lidstaten van de Europese Unie moeten de Europese normen en waarden en de fundamentele rechten en vrijheden onderschrijven. Wanneer een land dat EU-lid is daar dan op terugkomt, dan is dat volgens Thyssen een ‘moeilijke en pijnlijke zaak’.
Ze betwist dat de procedure door politieke motieven zou ingegeven zijn, bijvoorbeeld omdat Polen blijft dwarsliggen over het spreidingsplan voor vluchtelingen. ‘Dit heeft daar niets mee te maken. Dit gaat om de fundamentele rechten. We zijn al twee jaar met die dossiers bezig, het was nu tijd om te handelen’, aldus Thyssen.
De huidige procedure kan erin uitmonden dat de Raad (de lidstaten) vaststelt dat er in Polen effectief een ‘ernstige schending’ van de Europese waarden gaande is. De lidstaten zullen in dat geval ook een reeks aanbevelingen doen om te situatie te herstellen. Als Polen dan nog niet inbindt, kunnen er sancties in het vooruitzicht worden gesteld. ‘Maar laat ons hopen dat de Poolse overheid nu wel reageert, zodat we geen verdere stappen moeten zetten’, zegt Thyssen.
