Op de Europese top in Brussel zijn zo goed als alle leiders donderdag zwaar uitgevallen tegen de Hongaarse premier Viktor Orban vanwege de goedkeuring van de nieuwe wet in Hongarije die een verbod instelt op het afbeelden en propageren van homoseksualiteit, afwijking van genderidentiteit en geslachtsverandering bij minderjarigen. ‘Deze confrontatie was ongezien’, reageerde premier Alexander De Croo achteraf.
‘Veel meer landen dan de 17 die deze week de brief over Hongarije ondertekenden, hebben duidelijk gemaakt dat Hongarije te ver is gegaan en dat deze wet niet kan worden aanvaard’, zei De Croo. Orban probeerde nog uit te leggen waarom de wet volgens hem nodig is, maar zijn verdediging was volgens De Croo ‘bijzonder zwak’.
Verschillende leiders brachten naar verluidt een emotionele tussenkomst tijdens het debat. Dat was met name zo voor de Luxemburgse eerste minister Xavier Bettel, die zelf met een man getrouwd is en zijn persoonlijke verhaal vertelde.
Enkel Polen schaarde zich expliciet achter Hongarije, Slovenië hield zich op de vlakte. ‘Heeft Hongarije nog zijn plaats in de EU? Ik hoop dat dat de vraag is waar Orban straks mee naar huis gaat’, vatte een aanwezige het debat samen. ‘Hij had in ieder geval niet verwacht dat de vergadering zo zou verlopen.’
De Europese Commissie heeft al laten verstaan dat ze een inbreukprocedure zal openen tegen Hongarije vanwege de wet. ‘Ook zal het (bij de Commissie ingediende) Hongaarse investeringsplan lijn per lijn worden geanalyseerd, om te bekijken of er geen lijnen moeten worden geschrapt’, zei premier De Croo.
Rutte vraagt Orban waarom hij EU niet verlaat
Tijdens de vergadering was al uitgelekt dat Mark Rutte de grote woorden niet had geschuwd. In een bitse discussie heeft de Nederlandse premier Orban uitgedaagd om uit de Europese Unie te stappen, zo meldden ingewijden.
In het debat zou Rutte volgens insiders aan Orban gevraagd hebben waarom hij artikel 50 van het Europese verdrag niet activeert indien de waarden van de EU hem niet schikken. Artikel 50 biedt lidstaten die dat wensen een officiële procedure om de EU te verlaten. Het artikel maakte de brexit mogelijk.
Al voor aanvang van de top had Rutte zwaar uitgehaald. Het Hongarije van Orban heeft volgens hem ‘niets meer te zoeken in de EU’ indien de wet niet wordt ingetrokken. De Nederlander beseft echter dat de kritiek op zijn beleid Orban enkel populairder maakt op het thuisfront en twijfelde er niet aan dat Orban geen gas zal terugnemen. ‘Hij is schaamteloos en gaat ermee door’.
Rutte en Orban, twee van de langst dienende regeringsleiders in de Europese Raad, gingen in het verleden al eerder in de clinch over de rechtsstaat en democratische waarden.
De verklaring van Rutte is volgens de Hongaarse justitieminister Judit Varga ‘niets meer dan een nieuwe episode in de politieke chantage-serie’. ‘Hongarije wil de EU niet verlaten. Integendeel, we willen haar redden van hypocrieten’, reageerde ze op Twitter.
