EU-landen stellen beslissing over nieuwe vergunning glyfosaat uit
De EU-lidstaten hebben woensdag geen beslissing genomen over een verlenging van de vergunning voor de controversiële onkruidverdelger glyfosaat. De Europese Commissie zal nu de standpunten van de verschillende landen bestuderen.
Is glyfosaat nu kankerverwekkend of niet? Het antwoord op die vraag is niet duidelijk en net die twijfel ligt aan de basis van de controverse die de voorbije jaren rond het dossier is gaan hangen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschouwt de stof als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen’, terwijl het Europese Voedselveiligheidsagentschap (EFSA) en het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) vinden dat er geen link kan worden gelegd glyfosaat en kanker.
Over de toelating van glyfosaat wordt op Europees niveau beslist. Omdat de huidige, voorlopige vergunning op 15 december afloopt, stelt de Europese Commissie de lidstaten voor om de vergunning te verlengen. Of bestrijdingsmiddelen die glyfosaat bevatten, zoals Roundup van Monsanto, ook effectief in de winkelrekken mogen liggen, is een beslissing die de EU-landen elk afzonderlijk nemen.
Vandaag bespraken de lidstaten het voorstel van de Commissie. Ze legde in eerste instantie een controversiële verlenging met tien jaar op tafel, maar dinsdag kondigde een woordvoerder aan dat ze nu hoopt een ‘zo breed mogelijke steun’ te verzamelen voor een vergunning met een looptijd van vijf tot zeven jaar. De weerstand tegen een langere toelating is wellicht te groot om er een voldoende grote meerderheid voor te vinden, zodat de Commissie het nu over een andere boeg gooit.
Het is het Permanent Comité voor de Planten, Dieren, Voeding en Diervoeding, een comité dat is samengesteld uit nationale experten, dat de knoop moet doorhakken. Voor een duidelijke beslissing – voor of tegen het Commissievoorstel – is een gekwalificeerde meerderheid nodig. Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Luxemburg hadden al laten verstaan tegen het oorspronkelijke Commissievoorstel te zullen stemmen, Duitsland zou zich wellicht onthouden hebben. Het is echter niet duidelijk of de Commissie met haar lastminutebijsturing een doorbraak kan forceren.
België stemt tegen vergunning
België wil niet weten van een nieuwe vergunning voor tien jaar, ook niet voor zeven jaar, aldus federaal minister van Landbouw Denis Ducarme (MR). Ons land stelt zich op de lijn van het Europees Parlement en wil dat een nieuwe vergunning een looptijd heeft van niet meer dan vijf jaar en dat het gebruik van glyfosaat in die periode uitgefaseerd wordt.
De vergadering van het expertencomité zit er ondertussen op. Er vond geen formele stemming plaats. De Commissie besliste om over het dossier een nieuwe vergadering te beleggen. Wanneer die zal plaatsvinden, wordt binnenkort bekendgemaakt.
Terwijl de Commissie geen principiële problemen heeft met een nieuwe toelating voor glyfosaat, vraagt het Europees Parlement een verbod. Door de aanhoudende wetenschappelijke onzekerheid over de gezondheidsrisico’s van glyfosaat, vroeg het parlement dinsdag in een resolutie om de stof vanaf eind 2022 volledig te verbieden in de EU. De parlementsleden willen een compleet verbod op het gebruik door particulieren en een uitdoving van het gebruik in de landbouw. De resolutie is niet bindend, maar is bedoeld om de druk op de Europese Commissie en de lidstaten op te voeren. De Commissie gaf al toe dat ze met haar aangepaste voorstel inspeelt op de bezorgdheden van het parlement.
1 miljoen handtekeningen
Intussen heeft bevoegd eurocommissaris voor Volksgezondheid Vytenis Andriukaitis vertegenwoordigers van het burgerinitiatief ‘Stop glyfosaat’ ontvangen. Zij verzamelden meer dan 1 miljoen handtekeningen voor de petitie waarmee ze de Commissie vragen om de lidstaten geen nieuwe vergunning, maar een verbod op glyfosaat voor te stellen. Ze willen ook bindende doelstellingen om het gebruik van bestrijdingsmiddelen te verminderen.
In België werden 56.068 handtekeningen verzameld. ‘Het glyfosaat-debacle bewijst dat de Commissie de kortetermijnbelangen van de chemische industrie voor de volksgezondheid en het leefmilieu plaatst’, zegt Jorgo Riss van Greenpeace EU, dat de petitie mee ondersteunde. ‘Haar onvermogen om tegemoet te komen aan de bezorgdheden die geuit zijn door onafhankelijke wetenschappers, parlementsleden en meer dan 1 miljoen burgers is een schande.’
De initiatiefnemers van de petitie verwijzen ook naar de twijfels die gerezen zijn bij de betrouwbaarheid van de EFSA-analyse van glyfosaat. Uit de gelekte ‘Monsanto Papers’ moet blijken dat de Amerikaanse chemiereus de wetenschappelijke studies naar de onkruidverdelger heeft beïnvloed. Het noopte de Vlaamse regering er afgelopen zomer alvast toe het gebruik van glyfosaat door particulieren te verbieden en voor te behouden voor professionele gebruikers. Ook in Wallonië is de verkoop verboden.