Het Europees Hof van Justitie spreekt zich vandaag uit over de weigering van Polen, Hongarije en Tsjechië, enkele jaren geleden, om mee te werken aan een tijdelijk spreidingsplan voor vluchtelingen. In oktober 2019 oordeelde de advocaat-generaal bij het Hof al dat de drie landen hun Europese verplichtingen niet nagekomen zijn.
Omdat Italië en Griekenland geconfronteerd werden met een enorme toestroom aan migranten, besloot de Europese Unie in de zomer van 2015 de twee ‘frontlijnstaten’ van de migratiecrisis te ontlasten. Er werden twee spreidingsplannen goedgekeurd, die alle lidstaten ertoe verbond samen 160.000 mensen die een aanvraag om internationale bescherming hadden ingediend uit Italië en Griekenland te laten overkomen. Voor elke lidstaat werden quota opgesteld.
Verzet dat Hongarije en Slovakije voor het Hof van Justitie hadden ingediend, leverde niets op. Hongarije weigerde echter halsstarrig aan de spreiding van migranten deel te nemen en werd daarin gevolgd door Polen en Tsjechië. De Europese Commissie besliste daarom de drie landen voor het Hof te dagen, omdat ze zouden hebben verzaakt aan hun Europese verplichtingen. Het is over die zaak dat de rechters in Luxemburg straks een arrest vellen.
Op 31 oktober vorig jaar werden de drie landen al terechtgewezen door advocaat-generaal Eleanor Sharpston. Zij schreef dat Boedapest, Warschau en Praag met hun verzet tegen een verplichting die ze als ongewenst en onpopulair ervoeren, een ‘gevaarlijke eerste stap’ zetten richting de afbraak van een ‘ordelijke en gestructureerde samenleving die bestuurd wordt op basis van de rechtsstaat.’
Meer zelfs: als lidstaten van de Europese Unie stelden ze een ‘verderfelijk’ voorbeeld, zei Sharpston. Ook het argument dat het aannemen van een groot aantal asielzoekers de landen zou verhinderen om de veiligheid en de welvaart van de burgers te beschermen, werd verworpen.
De rechters aan het Hof volgen doorgaans de conclusie van hun advocaat-generaal. De twee besluiten die het Europese spreidingsplan een juridische basis gaven, waren slechts twee jaar van toepassing, tot september 2017.
