‘Ethiek en deontologie waren ooit de paradepaardjes van Siegfried Bracke, daar blijft niet veel van over’

‘Siegfried Bracke schoffeert doelbewust om de openbare omroep te treffen in haar hart: haar mensen’, schrijft Vlaams Parlementslid Katia Segers (SP.A). Ze roept de Vlaamse Regering op om dringend te beslissen waar ze naartoe wil met de openbare omroep.

Als we de eerste burger van dit land mogen geloven, is er geen twijfel: de VRT is een vette dinausaurus in het medialandschap, een exemplaar dat tonnen geld verslindt en waar bovenal enkele honderden mensen hun broek zitten te verslijten, “mensen die eigenlijk niet meer functioneren, maar nog wel worden betaald”. Nog altijd volgens de eerste burger van dit land is er zelfs een “mismatch-lijst” met die namen. Je moet het maar durven verzinnen. Zeker als je weet dat diezelfde eerste burger van dit land nog altijd personeelslid is van diezelfde VRT.

Ethiek en deontologie waren ooit zijn paradepaardjes, maar in zijn nieuwe rol blijft daar bitter weinig van over. Als vanouds treffen besparingen het personeel niet, hoor ik hem zeggen. “Enkel programma’s”. Opnieuw moet je maar durven, als je weet dat 128 van zijn collega’s hun job verliezen. Dan gaat het niet om de zoveelste herhaling van ‘F.C. De Kampioenen’, dan gaat het om 128 mensen en hun naasten. De eerste burger van het land kent deze mensen ongetwijfeld allen bij naam, ze zijn zijn collega’s bij de openbare omroep.

De eerste burger van dit land hoorde tot voor kort te allen tijde het voorbeeld te tonen, verzoenend op te treden, verbindende taal te spreken, oplossingsgericht te denken en compromissen te zoeken. Siegfried Bracke vult die rol op een andere manier in. Een manier die nog nooit eerder vertoond is. Hij schoffeert doelbewust om de openbare omroep te treffen in haar hart: haar mensen. Door die kracht van verandering is er aan duidelijkheid tenminste geen gebrek: de VRT zal en moet gekortwiekt worden.

Na eerdere rondes van besparingen, zijn de vleugels van de openbare omroep nu zo kort geknipt dat opnieuw de vlucht vooruit nemen bijzonder moeilijk wordt. Nog altijd zijn mensen in het ongewisse over hun lot binnen de VRT. Nog altijd is er dezelfde onzekerheid bij zij die aan het werk blijven: welke (nieuwe) programma’s, met welke mensen, met welk budget? Dat terwijl de Vlaamse regering bijna een jaar in het zadel zit. Je zou voor minder de moed verliezen.

Beste Vlaamse regering, de tijd dringt. Meer nog, de alarmbel is afgegaan. Waar wil u naartoe met onze openbare omroep? Wat is uw plan? Wat moet de VRT voor u betekenen en wat niet? Wat is uw project? De VRT is van iedereen – ja, ook van ons – en dus hebben we recht op een visie die verder gaat dan “een platte besparing en voor de rest trek uw plan”- redenering. Een visie die verder gaat dan werknemers – en collega’s – goedkoop te beschimpen zoals de eerste burger van dit land doet.

Wat u en Siegfried Bracke niet doen, doen anderen wel. Zo ging deze week in het Vlaams Parlement in de Commissie Media een reeks hoorzittingen van start die zich buigt over de toekomst van de VRT naar aanleiding van de nieuwe beheersovereenkomst. De commissieleden van alle partijen vinden onze openbare omroep de reflectie en het debat ten gronde waard. De komende weken passeren alle belanghebbenden van de openbare omroep de revue, van commerciële spelers tot vertegenwoordigers van het ruime middenveld.

‘Onze openbare omroep fiets vlotjes mee in het Europese koppeloton, terwijl ze niet tot de duurste omroepen hoort’

Eerste in de rij was de stem van de European Broadcasting Union, de unie van 73 publieke omroepen in 56 landen. Met cijfers en grafieken bij de hand toonde directeur-generaal Ingrid Deltenre aan dat de VRT, ondanks een sterk wijzigend media-ecologisch systeem en de grote financiële druk, bijzonder performant is. Zo fietst onze openbare omroep vlotjes mee in het Europese koppeloton, terwijl ze niet tot de duurste omroepen hoort. Meer nog, wat kostprijs betreft bevindt de VRT zich precies op het Europese gemiddelde van 0,2% van het BBP, en dat voor 46 euro belastinggeld per Vlaming per jaar.

Maar meteen waarschuwde Deltenre dat er nauwelijks of geen rek meer op zit. De cijfers houden immers geen rekening met de reeds opgelegde én nog bijkomende maar onbekende besparingen sinds dit jaar. En die zijn eigenlijk buitensporig. Want waar de gemiddelde besparing in Vlaanderen ongeveer 4% bedraagt, moet de VRT ongeveer 4 keer zoveel inleveren. Dat terwijl tussen 2007 en 2014 al 12% werd ingeleverd. Tussen 2007 en 2013 daalde het aantal werknemers met maar liefst 353,3 voltijdsen. Nu moeten er dus nog eens 128 mensen verdwijnen.

Gekortwiekte VRT

Uit internationaal onderzoek blijkt telkens weer dat een sterke openbare omroep samengaat met sterke private spelers, én met een sterkere democratie. Een sterk medialandschap, daar zijn wij dus allen mee gebaat. Maar met een gekortwiekte VRT zonder toekomstvisie én het beeld dat “honderden werknemers geld opstrijken op kosten van de samenleving zonder een vinger uit te steken” is dat scenario niet langer gewaarborgd en verliezen we allemaal samen. Wat dat betreft is dit beleid wél consequent: de uitzondering verheffen tot algemene regel als excuus voor de botte hakbijl. Et après moi le déluge!

Ik ben er daarentegen van overtuigd dat er voldoende talent én veerkracht aanwezig is binnen de omroep om van deze crisis een opportuniteit te maken. Om de VRT toekomstgewijs te herdenken, om een antwoord te bieden op de talrijke uitdagingen van een geconvergeerd digitaal medialandschap én creatief te anticiperen. Dat we daarbij volop inzetten op innovatie, maar ook werk maken van een intensief en innovatief personeelsbeleid is noodzakelijk.

Alleen wordt het nu wel bijzonder moeilijk om mensen – en niet alleen de cijfers – mee te krijgen in dit noodzakelijke veranderingstraject, wanneer de eerste burger van dit land – een eigen personeelslid nota bene – het huis van vertrouwen van alle Vlamingen op zo’n goedkope manier bekladt. Dat is werkelijk voor niets nodig en draagt vooral niets bij tot een grondig debat.